پيش‌گفتار

بهشت و دوزخ، بنيادى‌ترين مسئله در حوزه معارف مرتبط با جهان‌شناسى، انسان‌شناسى و دين‌شناسى است.

از نگاه قرآن، حكمت غايى و هدف نهايى آفرينش انسان و جهان، بازگشت به خداوند متعال است، و اگر اين هدف نباشد، نه تنها آفرينش انسان، بلكه آفرينش جهان، باطل و بيهوده است. قرآن، در تبيين هدفدار بودن خلقت انسان مى‌فرمايد:

«أَ فَحَسِبْتُمْ أَنَّما خَلَقْناكُمْ عَبَثاً وَ أَنَّكُمْ إِلَيْنا لا تُرْجَعُونَ.[1]

آيا گمان بُرده‌ايد كه ما شما را بيهوده آفريده‌ايم و به سوى ما باز نمى‌گرديد؟!»

همچنين، هدفدار بودن خلقت جهان را چنين تبيين مى‌نمايد:

«وَ ما خَلَقْنَا السَّماءَ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَيْنَهُما باطِلًا ذلِكَ ظَنُّ الَّذِينَ كَفَرُوا فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مِنَ النَّارِ* أَمْ نَجْعَلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ كَالْمُفْسِدِينَ فِي الْأَرْضِ أَمْ نَجْعَلُ الْمُتَّقِينَ كَالْفُجَّارِ.[2]

ما، آسمان و زمين و ميان آن دو را، پوچ نيافريديم. اين، گمان كسانى است كه‌

[1]. مؤمنون: آيه 115.

[2]. ص: آيه 27- 28.