خير مطلق اند و يا خير آنها بيش از شرّشان است . بنا بر اين ، تنها قسم اخير از اقسام شرور را مى توان مخلوق خدا دانست .

3 . خلقت خير پيش از خلقت شر

در شمارى از احاديث آمده است كه خداوند متعال ، خير را پيش از شر آفريده، چنان كه در حديثى قدسى مى خوانيم : أنَا اللّه ُ الكَريمُ ، خَلَقتُ الخَيرَ قَبلَ الشَّرِّ . [1] من خداى بزرگوارم . خير را پيش از شر آفريدم . اين گونه احاديث ، ظاهرا به نكته مهمّى اشاره دارند كه در تبيين آفرينش شُرور ، بايد مورد توجّه باشد. آن نكته ، اين است كه شر ، آفرينشى مستقل و جدا از خير ندارد ، بدين معنا كه خداوند متعال چيزى را كه ذاتا شر باشد ، نيافريده است ؛ بلكه آنچه آفريده ، خير است و شر به تَبَع آفرينشِ خير پديد مى آيد . براى نمونه ، خداوند متعال زمين را مى آفريند . آفرينش زمين ، خير است ؛ امّا زلزله ـ كه لازمه طبيعت زمين است ـ نيز پديد مى آيد . يا خداوند متعال ، ابر و باد و باران را كه همگى خيرند ، مى آفريند ؛ امّا همين ها گاه موجب توفان و سيل زيانبار مى گردند .

4 . نقش اراده انسان در پيدايش شُرور

مهم ترين مسئله در باب شُرور و منافات نداشتن آنها با عدالت و حكمت الهى، نقش انسان در پيدايش آنهاست ، بدين معنا كه هر چند در نظام هستى، هيچ چيز از دايره خلقت و تقدير الهى خارج نيست ، ليكن بر اساس همان نظام، اراده