6034.المحاسن ـ به نقل از محمّد بن اسحاق ـ: امام ابو الحسن عليه السلام [1] به يونس، غلامِ على بن يقطين، فرمود: «اى يونس! درباره قَدَر، سخن نگو». گفت: من درباره قَدَر، سخن نمى گويم؛ ولى مى گويم: هيچ چيز جز آنچه خداوند، اراده كرده و خواسته و حكم و تقدير نموده، تحقّق پيدا نمى كند. [امام عليه السلام ] فرمود: «من چنين نمى گويم. من مى گويم: هيچ چيز جز آنچه خداوند عز و جل، خواسته و اراده كرده و تقدير و حكم نموده، تحقّق پيدا نمى كند». سپس فرمود: «آيا مى دانى مشيّت (خواست خدا) چيست؟». گفت: نه. فرمود: «اهتمام خداوند به چيزى است. آيا مى دانى اراده چيست؟» . گفت: نه. فرمود: «كامل نمودن چيزى بر پايه مشيّت است». فرمود: «آيا مى دانى تقدير چيست؟» . گفت: نه. فرمود: «اندازه گيرى از جهت طول و عرض و ماندگارى است». سپس فرمود: «همانا خداوند، هر گاه چيزى را بخواهد، اراده اش مى كند و هر گاه اراده اش كرد، اندازه گيرى اش مى نمايد و هر گاه اندازه گيرى اش كرد، به آن حكم مى كند و هر گاه حكم داد، حتمى اش مى كند».

6035.المحاسن ـ به نقل از يونس بن عبد الرحمان ـ: [به امام رضا عليه السلام ] گفتم: [آيا درست است كه بگويم ]هيچ چيزى نيست، جز آنچه خدا بخواهد و اراده كند و حكم نمايد؟ فرمود: «هيچ چيزى نيست، جز آنچه خدا بخواهد و اراده كند و تقدير نمايد و حكم كند». گفتم: «خدا خواست» چه معنايى دارد؟ فرمود: [نقطه] آغاز كار . گفتم: «خدا اراده كند» به چه معنا است؟ فرمود: ماندن بر آنچه مورد مشيّت بود [ : عدم ظهور بداء] . گفتم: «خدا تقدير كند» چه معنايى دارد؟ فرمود: «اندازه گيرى چيزى از جهت طول و عرض». گفتم: معناى قضا چيست؟ فرمود: «هر گاه به آن حكم كند، تنفيذش مى نمايد و اين، همان چيزى است كه براى آن، برگشتى نيست».