5765.الكافى ـ به نقل از على بن ابراهيم هاشمى ـ: از [ امام] ابو الحسن موسى بن جعفر عليهماالسلام ، شنيدم كه مى فرمود : «هيچ چيزى موجود نمى شود، مگر اين كه خدا آن را بخواهد و اراده كند و تقدير نمايد و حكم كند» . گفتم : معناى خواست خدا چيست؟ فرمود : «آغاز كار است» . گفتم : معناى تقدير چيست؟ فرمود : «تعيين اندازه چيز از جهت طول و عرض» . گفتم : معناى حُكم چيست؟ فرمود: «هرگاه حُكم كرد ، قطعى اش مى كندو اين، همان است كه بازگشت ناپذير است».

5766.الكافى ـ به نقل از يونس بن عبد الرحمان ـ: امام رضا عليه السلام به من فرمود: «اى يونس! با قَدَريّه ، هم عقيده مباش؛ چون قدريّه نه سخن بهشتيان را مى گويند و نه سخن جهنّميان را و نه [ حتّى] سخن ابليس را . بهشتيان مى گويند: «ستايش از آنِ خدايى است كه ما را به اين، رهنمون ساخت و اگر خداوند، ما را راهنمايى نمى كرد، در توان ما نبود كه راه يابيم . و جهنّميان مى گويند: پروردگارا! شقاوت بر ما چيره گشت و ما گروه گم راه بوديم . وابليس نيز مى گويند: پروردگارا! از آن رو كه مرا گم راه نمودى » . گفتم: به خدا سوگند، من با آنان هم رأى نيستم؛ ليكن مى گويم: چيزى پديدار نمى شود، مگر خداوند بخواهد و اراده نمايد و مقدّر سازد و [به تحقّق آن] حكم كند . فرمود: «اى يونس! چنين نيست؛ [ بلكه] پديدار نمى شود، مگر آنچه خداوند بخواهد و اراده نمايد و مقدّر سازد و [ به تحقّق آن] حكم كند. اى يونس! مى دانى مشيّت (خواست) چيست؟ گفتم: نه! فرمود: «مشيّت، ياد كرد اوّليه است . مى دانى اراده چيست؟». گفتم: نه! فرمود: عزم كردن [ شخص] بر چيزى كه بخواهد [ تحقّق بخشد] . مى دانى: قَدَر چيست؟». گفتم: نه! فرمود: «اندازه گذارى و تعيين حدود [ امور مربوط به] بقا و زوال است» . سپس فرمود: «و حكم [ و قضا] نيز همان تأكيد [و حتمى نمودنِ] حكم و مشخّص نمودن آن است» . پس رخصت خواستم تا سرش را ببوسم و گفتم: چيزى را بر من آشكار ساختى كه از آن، غافل بودم .