فصل پنجاه و نهم : كبير، مُتكبِّر

واژه شناسى «كبير» و «متكبّر»

دو صفت «كبير (بزرگ)» و «متكبّر (يگانه بزرگ)»، از مادّه «كبر» برگرفته شده اند و كِبَر بر متضادّ صِغر (كوچكى) دلالت دارد و كِبْر و كِبريا به معناى عظمت (سترگى) است. ابن اثير گفته است : در نام هاى خداى متعال، متكبّر و كبير، يعنى سترگِ داراى بزرگى. پس كبير و عظيم، معنايى نزديك به هم دارند. از اين رو، برخى واژه شناسان، در تفسير هر يك از اين دو صفت، صفت ديگر را ذكر كرده اند.

كبير و متكبّر، در قرآن و حديث

بر گرفته هاى مادّه «كبر»، هشت بار در قرآن كريم به خدا نسبت داده شده است. صفت «كبير» در قرآن همراه با صفت «علىّ» پنج بار و يك بار به صورت: «عَــلِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهَـدَةِ الْكَبِيرُ الْمُتَعَالِ ؛ داناى نهان و آشكار ، بزرگِ بلندْپايه» و يك بار نيز به صورت : «وَ لَهُ الْكِبْرِيَاءُ فِى السَّمَـوَ تِ وَ الْأَرْضِ ؛ در آسمان ها و زمين ، بزرگى از آنِ اوست» به كار رفته است و صفت «متكبّر»، يك بار همراه با صفت «جبّار» آمده است. در احاديث ، دو معنا براى كبير و متكبّر ذكر شده است :