راجع : ص 25 (راهنمايان به سوى معرفت خدا / خداوند) و 67 (ابزارهاى معرفت خدا / فطرت) و 91 (ميثاق فطرى) .

3426.امام عسكرى عليه السلام ـ درباره گفته خداوند : «به نام خداوند بخشنده: خداوند ، كسى است كه هر مخلوقى ، در نيازها و سختى ها و به هنگام قطع اميد از هر كه جز او و گسستن وسيله ها از هر چه جز او ، بدو روى مى آورد . مى گويد : به نام خداوند ؛ يعنى در همه كارهايم ، از خداوند يارى مى جويم كه پرستش ، جز براى او سزا نيست ، فريادرس كمك خواهان و پاسخگوى دعاكنندگان است . و آن همان است كه مردى به امام صادق عليه السلام گفت : اى پسر پيامبر خدا ! مرا بر چيستىِ خدا آگاه كن كه مجادله كنندگان ، بر من فراوان گشته اند و سرگردانم ساخته اند . امام صادق عليه السلام به او فرمود : «اى بنده خدا ! آيا تاكنون كشتى سوار شده اى؟» . گفت : آرى . فرمود : «آيا كشتى ات شكسته است ، در جايى كه نه كشتىِ ديگرى باشد كه تو را نجات دهد و نه شنايى [ بتوانى انجام دهى] كه بى نيازت سازد ؟» . گفت : آرى . فرمود : «آيا دلت در آن حال ، به چيزى اميد بسته است كه از چنين ورطه اى نجاتت بخشد؟» . گفت : آرى . امام صادق عليه السلام فرمود : «آن ، همان خداوند است كه در جايى كه هيچ نجات بخش و ياور ديگرى نيست ، بر نجات تواناست». همچنين امام صادق عليه السلامفرمود : «و گاه كسى از شيعيان ما ، بسم اللّه گفتن را در آغاز كارش ترك مى كند ، خدا هم او را به چيز ناخوشى مبتلا مى كند تا براى سپاس خداى ـ تبارك و تعالى ـ و ستايش او ، بيدارش كند و ننگِ كوتاهى در ترك بسم اللّه گفتن را از او بزدايد» . [ امام عليه السلام فرمود :] و مردى نزد على بن حسين عليه السلامآمد و گفت : مرا از معناى «به نام خداوند بخشنده مهربان» آگاه كن . على بن حسين عليه السلام فرمود : پدرم ، از برادرش حسن از پدرش امير مؤمنان ، حديث كرد كه مردى نزد او آمد و گفت : اى امير مؤمنان ! مرا از معناى «به نام خداوند بخشنده مهربان» آگاه كن . على عليه السلام فرمود : «اين كه مى گويى : اللّه ، يعنى بزرگ ترين اسم خدا و آن ، اسمى است كه نام گذارىِ جز خدا به آن روا نيست و هيچ مخلوقى را بدان نام ننهاده اند» . مردى پرسيد : شرح و معناى «اللّه » چيست؟ فرمود : «او كسى است كه هر مخلوقى ، در نيازها و سختى ها و به هنگام قطع اميد از همه آنچه غير اوست ، و بريدن هر سبب و وسيله ديگر ، به سوى او روى مى آورَد و اين از آن روست كه هر رئيس و بزرگى در اين دنيا ، هر چند هم توانگر و طاغى باشد و نياز مردم به او فراوان ، باز هم مردم نيازهايى دارند كه اين بزرگ نمى تواند برآورده سازد و اين بزرگ هم نيازهايى دارد كه خود ، توان رفع آنها را ندارد . از اين رو ، به هنگام ضرورت و نياز ، به خدا رو مى آورد تا آن كه چون نيازش بر طرف شود ، به شركش بازمى گردد . آيا نشنيده اى خداى عز و جل مى گويد : «بگو : به نظر شما ، اگر عذاب خدا شما را در رسد يا رستاخيزْ شما را دريابد ، اگر راستگوييد ، آيا [كسى] غير از خدا را مى خوانيد؟ [نه ،] بلكه تنها او را مى خوانيد و اگر او بخواهد ، چيزى (رنج و بلايى) را كه به خاطرش او را خوانده ايد ، از شما دور مى گرداند و آنچه را شريك او مى گردانيد ، فراموش مى كنيد» . خداوند ، به بندگانش گفت : اى نيازمندان رحمت من ! من نياز به خودم را در هر حال ، و خوارى بندگى را در هر زمان ، براى شما ضرورى ساختم . پس در هر كارى كه آغاز مى كنيد و به انجام رساندن و رسيدن به نهايتش را اميد مى بريد ، به من پناه ببريد ، كه من اگر بخواهم به شما بدهم ، [كسى] جز من ، بر بازداشتن شما از آن ، توانا نيست و اگر بخواهم شما را از آن بازدارم ، [كسى] جز من ، بر اعطاى آن به شما توانا نيست . پس من سزاوارترين كس به درخواست هستم و سزامندترين كس براى زارى به درگاه او . پس در آغازِ هر امر كوچك و بزرگى ، «بسم اللّه الرحمن الرحيم» بگوييد ؛ يعنى براى اين كار ، از خدايى كه عبادتِ جز او درست نيست ، يارى مى جويم ؛ خدايى كه چون از او كمك خواسته شود ، ياور است و چون دعا شود ، اجابت مى كند » .