3362.التوحيد ـ به نقل از ابوبصير ـ: از امام صادق عليه السلام پرسيده شد : آيا معرفت ، به دست آوردنى است؟ فرمود : «نه» . گفته شد : آيا كار خدا و از عطاى اوست؟ فرمود : «آرى و بندگان را در آن ، كارى نيست» .

3363.امام صادق عليه السلام : بندگان ، در شش چيز ، كار و اختيارى ندارند : معرفت ، نادانى ، خشنودى ، خشم ، خواب و بيدارى .

3364.امام كاظم عليه السلام : سپاس ، خدايى را كه از سرِ رحمت و بخششِ نعمت ايمان به من ، مرا به معرفتش و معرفت پيامبرش و هر كس كه خداوند ، اطاعتش را بر من واجب كرده ، گرامى داشت .

3365.قرب الإسناد ـ به نقل از بِزَنطى ـ: به امام رضا عليه السلام گفتم : آيا مردم در معرفت ، اختيارى دارند؟ فرمود : «نه» . گفتم : براى آن پاداش مى برند؟ فرمود : «[خداوند] پاداش را از سر عطا و تفضّل ، به ايشان مى دهد ، همان گونه كه معرفت را هم از سر تفضّل مى دهد» .

3366.امام جواد عليه السلام : مردى نزد امام رضا عليه السلام آمد و گفت : اى پسر پيامبر خدا ! پروردگارت را برايم توصيف كن ؛ چرا كه پيشينيان ما ، در آن اختلاف كرده اند . امام رضا عليه السلام فرمود : «آن كه خدايش را با تشبيه ، توصيف مى كند ، هميشه روزگار در اشتباه است و منحرف از راه؛ رفته به سوى كژى؛ گم راه از راه و گوينده سخنان نازيبا . من خدا را آن گونه مى شناسانم كه خودش شناسانده است ؛ بدون آن كه ديده باشم ، و او را آن گونه كه خود توصيف كرده ، توصيف مى كنم ؛ بدون تصوير . به حواس ، درك نمى شود و به مردمان ، تشبيه نمى گردد . شناخته شده است بدون تشبيه . در عين دورى ، نزديك است ، ولى بدون نظير . به آفريده هايش مانند نمى شود و در قضاى خود ، ستم نمى كند . مردم ، به آن جا كه او مى داند ، كشيده مى شوند و بر همان چيزى كه در كتاب نهان (سرنوشت) نوشته شده ، راه مى سپارند ؛ كارى جز آنچه او مى داند ، نمى كنند و جز آن نمى طلبند . پس او نزديك است ؛ بى چسبندگى . دور است ؛ امّا در دسترس . حقيقت دارد ؛ امّا نه در نماد و جسم . يگانه است و بى جزء . به آيه ها شناخته مى شود و به نشانه ها ثابت مى گردد . پس خدايى جز او نيست كه بزرگ و والاست .