فصل چهارم : راه هاى معرفت خدا

4 / 1

خودشناسى

قرآن

«و در زمين ، نشانه هايى براى يقين داران است و در خود شما ، مگر نمى بينيد؟» .

حديث

3468.امام صادق عليه السلام ـ درباره گفته خداى سبحان : «و در خود شما ، مگ: او ، تو را شنوا و بينا آفريد ، خشم مى گيرى و خشنود مى شوى ، گرسنه مى شوى و سير مى گردى و اين همه ، از نشانه هاى خداى متعال است .

3469.التوحيد ـ به نقل از هشام بن سالم [1] ـ: نزد محمّد بن نعمان اَحوَل بودم . مردى به سويش آمد و گفت : با چه چيز ، خدايت را شناختى؟ گفت : با توفيق و راهنمايى و شناسايى و هدايت خودش . از نزد او بيرون آمدم و هشام بن حَكَم را ديدم . به او گفتم : اگر كسى از من بپرسد كه با چه چيز خدايت را شناختى ، چه بگويم؟ گفت : اگر كسى پرسيد كه با چه چيز خدايت را شناختى ، بگو : خداوند ـ كه جلالتش بشكوه باد ـ را با خودم شناختم ؛ چون او نزديك ترينِ چيزها به من است ؛ چرا كه خود را بخش هايى گِرد هم آمده و اجزايى تركيب يافته مى يابم كه تركيبش آشكار و ساختش روشن و بنا شده بر انواع شكل ها و تصويرهاست ؛ از پسِ نقص ، رشد و از پسِ رشد ، نقصان مى يابد ، حواس گوناگون و اعضاى جداگانه ، همچون بينايى و شنوايى و بويايى و چشايى و بساوايى برايش آفريده شده است ، و بر ناتوانى و نقص و خوارى سرشته شده است ؛ هيچ كدام نمى توانند كار ديگرى را انجام دهند و توان احساس محسوس مربوط به آن را ندارند ، از جذب منفعت ها به سوى خود و دور كردن آسيب ها از خود ، ناتوان اند و عقل ، محال مى داند كه وجود تركيبى اى ، بدون تركيب كننده و صورتى بدون تصويرگر باشد . پس دانستم كه آن را آفريدگارى و تصويرگرى است كه آن را آفريده و تصوير كرده كه خود ، در همه جهات ، با اين آفريده خود ، تفاوت دارد ، و خداوند ، خود فرموده است : «و در خود شما ، مگر نمى بينيد» ؟