همه آنان منتقل شده است)، كتب انبياى الهى، كتاب امام على عليه السلام ، مصحف فاطمه عليهاالسلام، كتاب جَفْر، كتاب جامعه ، و الهام. [1] و بر اساس متونى كه در فصل چهارم همان بخش آورده ايم، امامان اهل بيت ، از طرقى كه بدانها اشارت رفت ، آنچه را كه مى خواستند بدانند ، مى دانستند.

چرا امام ، خود را در معرض كشته شدن قرار داد؟

براى توجيه پيشگيرى نكردن امامان از شهادت خود (با اين كه از آن مطّلع بودند)، پاسخ هاى متعددى ارائه شده است كه مى توان گفت اصلى ترين آنها بدين شرح است :

1 . عدم علم تفصيلى

پاسخ نخست اين كه هر چند اهل بيت عليهم السلام اجمالاً مى دانستند چگونه شهيد مى شوند ، امّا علم تفصيلى به اين موضوع نداشتند ، هرچند سبب عدم علم تفصيلى آنان ، عدم خواست آنان باشد. اين پاسخ برخلاف ظاهر رواياتى است كه دلالت دارد ائمه عليه السلام به تفصيل از جريان شهادت خود خبر داشتند و لااقل در مورد شخص امام على عليه السلام با آن همه متون تاريخى و حديثى كه بخشى از آن ملاحظه شد، اين توجيهْ قابل قبول نيست و شگفت از مرحوم شيخ مفيد كه مى فرمايد: «اين كه امام، به وقت شهادت خويش علم داشته باشد، حديثى كه بر اين علم دلالت كند وجود ندارد»!

2 . عدم علم در هنگام تحقّق تقدير الهى

پاسخ دوم اين است كه امامان عليهم السلام به تفصيل ، جريان شهادت خود را مى دانند ؛ امّا در هنگامى كه طبق تقدير قطعى الهى بايد شهيد شوند، آن علم و اطّلاع از آنان سلب