سخنى درباره خيانت نسبت داده شده به ابن عبّاس

يكى از نكات مهم در زندگانى ابن عبّاس ، ماجراى بيت المال بصره است . در منابع تاريخى و حديثى مانند : تاريخ الطبرى ، الكامل فى التاريخ ، أنساب الأشراف ، رجال الكشّى ، نهج البلاغة (بدون يادكردِ نام ابن عبّاس) چنگ اندازى به بيت المال بصره ياد شده است و پژوهشگران ، ديدگاه هاى گوناگونى در اين باره ابراز داشته اند . الف . برخى محقّقان و رجاليان ، با توجّه به : نا استوارى اسناد اين نقل ها ، بزرگى و جلالت شخصيت و دانش و فضيلت ابن عبّاس ، پيوند استوار او با على عليه السلام و اخلاص و شيفتگى او نسبت به آن حضرت ، و نقش بنى اميّه در وارونه سازى چهره ياران على عليه السلام ، به انكار آن پرداخته اند . ب . برخى ضمن اعتراف به پاره اى از آنچه آمد ، از آن رو كه مطلب ياد شده در كتاب هاى بسيارى آمده است و در همان روزگار نيز نقل شده و بر ابن عبّاسْ خُرده گيرى شده است ، نفى آن را به سهولت ، ممكن ندانسته اند . ج . برخى ضمن پذيرش اصل ماجرا و تذكّر على عليه السلام ، بر اين باور رفته اند كه ابن عبّاس ، متوجّه خطاى خود شد و همه يا اكثر اموال را برگردانْد . چنين گزارشى ، از جمله در تاريخ اليعقوبى آمده است . نقل يعقوبى ـ گو اين كه منفرد است ـ ولى مى تواند در تحليل جريان ، سودمند افتد .