ادات مقاربه

ادات مقاربه

(ادات بيانگر معناى نزديکى)

ادات مقاربه، اداتى است که بر نزديکى مدخول خود دلالت مى‌کند؛ مانند:

1. عند: ظرف مکانى است که به معناى حضور و قرب به کار رفته است؛ چه قرب، حسى؛ مانند: (... فَلَمَّا رَآهُ مُسْتَقِرًّا عِندَهُ...) ؛ پس چون [سليمان] آن [تخت] را نزد خود مستقر ديد (نمل// 40) . و چه قرب معنوى؛ مانند:((... أَحْيَاء عِندَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ) ؛ )زنده‌اند كه نزد پروردگارشان روزى داده مى‌شوند (آل‌عمران// 169) .

2. کاد: فعل ناقصى است که به معناى مقاربه آمده و گاهى به شکل منفى (ماکاد) به کار رفته است؛ مانند:((... وَمَا كَادُواْ يَفْعَلُونَ) ؛ ) چيزى نمانده بود كه نكنند (بقره// 71) .

ابن فارس گفته است: «عسى» نيز براى قرب و دنو مى‌آيد؛ مانند:((قُلْ عَسَى أَن يَكُونَ رَدِفَ لَكُم بَعْضُ الَّذِى تَسْتَعْجِلُونَ) ؛ )بگو شايد برخى از آنچه را به شتاب مى‌خواهيد در پى شما باشد (نمل// 72) .