ادات فعلي

ادات فعلي

(فعل شبيه حرف)

به افعالى که به دليل شباهت به حروف، از ادوات شمرده مى‌شوند «ادوات فعلى» گفته مي‌شود. اين نوع ادوات در قرآن کريم فراوانند؛ مانند:

1. بئس:((... قُلْ بِئْسَمَا يَأْمُرُكُمْ بِهِ إِيمَانُكُمْ إِن كُنتُمْ مُّؤْمِنِينَ) ؛ )بگو اگر مؤمنيد [بدانيد كه] ايمانتان شما را به بد چيزى وامى‌دارد (بقره// 93) .

2. ساء:((... وَمَن يَكُنِ الشَّيْطَانُ لَهُ قَرِينًا فَسَاء قِرِينًا...) ؛ )و هر كس شيطان يار او باشد چه بد همدمى است (نساء// 38) .

3. تبارک: فعلى است که فقط به لفظ ماضى آن هم درباره لفظ جلاله «الله» به کار مي‌رود؛ مانند:((... فَتَبَارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِينَ) ؛ )آفرين باد بر خدا كه بهترين آفرينندگان است (مؤمنون// 14) .

4. تعال: فعل امرى است که صرف نمى‌شود.

5. عسى: فعل جامدى است که صرف نمى‌شود.

6، 7 و 8. کاد و ليس و کان: از افعال ناقصه‌اند.

9. لات: فعلى است به معناى نقص.

10. هاتِ: فعل امر غيرمتصرف است.

11. نِعْمَ: از افعال مدح است.