ادات تشبيه

ادات تشبيه

(واژه بيانگر شباهت چيزى به چيز ديگر)

«ادات تشبيه» از ارکان تشبيه، و آن لفظى است که بر تشبيه دلالت مى‌کند و مشبّه را به مشبّهٌ‌به پيوند مى‌دهد. اين ادات مى‌تواند «حرف»، «اسم» يا «فعل» باشد.

«ادات حرفى تشبيه» دو گونه است:

1. بسيط؛ مانند: «کاف» در((أَعْمَالُهُمْ كَرَمَادٍ اشْتَدَّتْ بِهِ الرِّيحُ فِى يَوْمٍ عَاصِفٍ...) ؛ )كردارهايشان به خاكسترى مى‌ماند كه بادى تند در روزى طوفانى بر آن بوزد (ابراهيم// 18) .

2. مرکّب؛ مانند: «کأن» در((... كَأَنَّهُ رُؤُوسُ الشَّيَاطِينِ) ؛ )گويى چون كله‌هاى شياطين است (صافات// 65) .

«ادات اسمى» مانند: «مثل» در((مَثَلُ مَا يُنفِقُونَ فِى هِذِهِ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا كَمَثَلِ رِيحٍ فِيهَا صِرٌّ...) ؛ )مثل آنچه [آنان] در زندگى اين دنيا [در راه دشمنى با پيامبر] خرج مى‌كنند همانند بادى است كه در آن سرماى سختى است (آل‌عمران// 117) .

«ادات فعلى» مانند: «يحسب» و «يخيّل» در آيات((... يَحْسَبُهُ الظَّمْآنُ مَاء...) ؛ )تشنه آن را آبى مى‌پندارد (نور// 39) و (... يُخَيَّلُ إِلَيْهِ مِن سِحْرِهِمْ أَنَّهَا تَسْعَى) ؛ بر اثر سحرشان در خيال او [چنين] مى‌نمود كه آنها به شتاب مى‌خزند (طه// 66) .