ادات اشاره

ادات اشاره

(کلمات اشاره‌کننده به چيزى مثل زمان و مکان)

اين ادوات در قرآن گاهى به مکان، گاهى به زمان و گاهى به چيزى غير از زمان و مکان اشاره دارند و عبارتند از:

1. ذلک (اسم اشاره براى مکان دور) :((ذَلِكَ الْكِتَابُ لاَ رَيْبَ فِيهِ...) ؛ )اين است كتابى كه در [حقانيت] آن هيچ ترديدى نيست (بقره// 2) .

2. هنا (اسم اشاره براى مکان نزديک)((... إِنَّا هَاهُنَا قَاعِدُونَ) ؛ )كه ما همين جا مى‌نشينيم (مائده// 24) .

«هنا» گاهى براى اشاره به مکان دور نيز مى‌آيد؛ در صورتى که «لام و کاف» به آن ملحق شود؛ مانند:((هُنَالِكَ ابْتُلِيَ الْمُؤْمِنُونَ وَزُلْزِلُوا زِلْزَالًا شَدِيدًا) ؛ آنجا [بود كه] مؤمنان در آزمايش قرار گرفتند و سخت تكان خوردند (احزاب// 11) . و نيز گاهى براى زمان آمده است؛ مثل:)(هُنَالِكَ دَعَا زَكَرِيَّا رَبَّهُ) ؛ آنجا [بود كه] زكريا پروردگارش را خواند (آل عمران// 38) .

3. کذا (در قرآن فقط براى اشاره آمده است) :((... قِيلَ أَهَكَذَا عَرْشُكِ...) ؛ )آيا تخت تو همين گونه است (نمل// 42) .

4. هذا (مرکب از «‌ها»ى تنبيه و «ذا»ى اشاره) :((... هَذَا ذِكْرُ مَن مَّعِيَ...) ؛ اين است‌يادنامه هر كه با من است (انبيا// 24) . و نيز)(... إِنْ هَذَانِ لَسَاحِرَانِ...) ؛ قطعا اين دو تن ساحرند (طه// 63) .