ادات استغراق

ادات استغراق

(واژه دالّ بر شمول و فراگيرى)

«استغراق» به معناى غرق کردن، شامل شدن و دربرگرفتن، و «ادات استغراق» اداتى است که معناى استغراق دارد. بعضى از اين ادوات در قرآن کريم عبارتند از:

1. «کل»: اسمى است که براى استغراق افراد نکره به کار برده مى‌شود؛ مانند:((كُلُّ نَفْسٍ ذَآئِقَةُ الْمَوْتِ) ؛ )هر جاندارى چشنده [طعم] مرگ است (آل عمران// 185) .

گاهى «کل» براى جمع و استغراق مجموع معرفه نيز استفاده شده است؛ مانند:((وَكُلُّهُمْ آتِيهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَرْدًا) ؛ )و روز قيامت همه آنها تنها به سوى او خواهند آمد (مريم// 95) .

و گاهى نيز براى استغراق اجزاى مفرد به کار گرفته شده است؛ مانند:((... كَذَلِكَ يَطْبَعُ اللَّهُ عَلَى كُلِّ قَلْبِ مُتَكَبِّرٍ جَبَّارٍ) ؛ )اين گونه خدا بر دل هر متكبر و زورگويى مهر مى‌نهد (غافر// 35) . البته طبق قرائتى که «قلب» به «متکبر» اضافه شده است.

2. ال:((... وَخُلِقَ الإِنسَانُ ضَعِيفًا) ؛ )و [مى‌داند كه] انسان ناتوان آفريده شده است (نساء// 28) .