نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 4774
وحي الهي
وحي الهي
(القاى مطلبى از سوى خداوند تعالى به
پيامبران)
«وحى» در لغت به معانى مختلفى آمده که جامع آنها، اعلام و آگاهى مخفيانه
و سريع است.
راغب در تعريف وحى مىگويد: «اصل الوحى، الإشارة السريعة».
ابنمنظور نيز مىگويد: «وحى» اشاره، نوشته، نامه، الهام، کلام پوشيده و هر مفهومى است که به غير
خود مىرسانى.
«وحي» در اصل به معناى تند و سريع بوده و «امر وحي» به معناى امر سريع
آمده است. از آنجا که فهماندن مطلبى با رمز و اشاره، سريع صورت مىگيرد، درباره آن
«وحي» به کار مىرود. سپس کلمه «وحى» تعميم يافته و به هر نوع فهماندن پنهانى (خواه
پنهان بودنش از نظر صدا باشد و خواه به خاطر نحوه بيان مطلب) اطلاق شده است.
«وحى» در اصطلاح به معناى القاى مطلبى از سوى خداوند تعالى به پيامبران
است؛ خواه باواسطه و خواه بىواسطه باشد؛ اعم از آن که ديگران بشنوند يا نشنوند؛ خواه
از طريق نوشته باشد که پيامبران ببينند يا مطلبى باشد که به قلبشان الهام شود؛ چه در
خواب صورت گيرد و چه در بيداري.
وحى در قرآن به چهار معنا آمده است:
1. اشاره پنهانى و پوشيده؛
2. هرگونه شعور و آگاهى غريزى و فطرى؛ مانند وحى در آيه شريفه((وَأَوْحَى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِى
مِنَ الْجِبَالِ بُيُوتًا...))(نحل// 68) ؛
3. الهام نفسى و درونى که انسان آن را درمىيابد اما منشأ و خاستگاه آن
شناخته شده نيست:((وَأَوْحَيْنَا إِلَى أُمِّ
مُوسَى أَنْ أَرْضِعِيهِ فَإِذَا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِى الْيَمِّ وَلَا تَخَافِى
وَلَا تَحْزَنِي...) . (قصص// آيه 7) ؛ )
وحى به اين معنا، بيش از هفتاد بار در قرآن آمده است.
وحى در يک تقسيم کلى بر دو گونه است: 1. وحى تکوينى؛ 2. وحى تشريعي.
عالىترين شکل وحى، وحى تشريعى است که به انبيا بر اساس نياز بشر به هدايت
الهى ابلاغ شده و از شاخصههاى نبوت است و به طرق گوناگونى به پيامبر ابلاغ مىشود.
آغاز نزول وحى به پيامبر اسلام (ص) شب قدر ماه رمضان (سال چهل و يکم ولادت حضرت) در
غار حرا بوده است.
نيز ر.ک: وحى تشريعي؛ وحى تکوينى.
[1]راغب اصفهاني ، حسين بن محمد ، - 502ق;المفردات
فى غريب القرآن;صفحه 536
[2]ابن منظور ، محمد بن مكرم ، 630 -
711ق.;لسان العرب;جلد15;صفحه 379
[3]حجتي ، محمد باقر ، 1311 -;پژوهشى درتاريخ
قرآن كريم;صفحه 28
[4]راميار ، محمود ، 1301 - 1363;تاريخ قرآن;صفحه
(77-133)
[5]جمعي از محققان;علوم القرآن عندالمفسرين;صفحه
221
[6]معرفت ، محمد هادي ، 1309 -1385.;التمهيد
فى علوم القرآن;جلد1;صفحه (67-73)
[7]فضلي ، عبد الهادي،1934-م.;تاريخ قراءات
قرآن كريم;صفحه 28
[8]نورسي ، سعيد ، 1293 - 1379ق;المعجزات
القرآنية;جلد1;صفحه 64
[9]طباطبايي ، محمد حسين ، 1281 - 1360;قرآن
دراسلام;صفحه 103
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 4774