نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 4707
نسخ قرآن به اجماع
نسخ قرآن به اجماع
(نسخ حکم شرعى مستفاد از آيات قرآن به
وسيله اجماع)
طبق نظر شيعه، نسخ احکام تشريعى قرآن
کريم با سنّت متواتر يا با اجماع قطعى که کاشف از صدور نسخ از معصوم (ع) باشد، عقلاً
و نقلاً بلااشکال است؛ اما از ديدگاه بيشتر اهلسنّت، نسخ قرآن با اجماع، صحيح نيست؛
دليل آنها عدم انعقاد اجماع مخالف با نص است؛ زيرا اجماع بايد به مستندى تکيه داشته
باشد، و مجمعين اگر از نص قرآنى برخلاف اجماع مطلع نبودهاند، اجماعشان باطل است، و
اگر مطلع بودهاند، اجماعشان بايد مستند به نصى راجح باشد. در اين صورت، آن نص راجح،
ناسخ است، نه اجماع. در مقابل، عيسى بن ابان، از علماى حنفيه و بعضى از معتزله معتقدند
نسخ قرآن به اجماع ممکن است. آنان براى اثبات سخن خود به آيه 60 سوره توبه در اختصاص
بخشى از صدقات براى تأليف قلوب استدلال و ادعا کردهاند اين حکم با اجماع صحابه در
زمان ابوبکر نسخ شده است.
[1]خويي ، ابوالقاسم ، 1278 - 1371;البيان
فى تفسيرالقرآن;صفحه 286
[2]اسماعيل ، شعبان محمد;نظريه النسخ فى
الشرايع السماوية;صفحه 148
[3]زرقاني ، محمد عبد العظيم ، 1948- م.;مناهل
العرفان فى علوم القرآن;جلد2;صفحه 270
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 4707