ناسخ

ناسخ

(دليل شرعيِ رافع حکم شرعى پيشين)

«ناسخ» يکى از ارکان نسخ است. به دليل و نص شرعى متأخر که حکم دليل شرعى پيشين را بردارد «ناسخ» مى‌گويند.

شيخ طوسى در تعريف ناسخ مى‌نويسد: «اما الناسخ فهو کل دليل شرعى يدل على زوال مثل الحکم الثابت بالنصّ الأوّل فى المستقبل على وجه لولاه لکان ثابتاً بالنصّ الأول مع تراخيه عنه؛ ناسخ، هر دليل شرعى است که بر عدم اعتبار حکم نصوص قبلى در آينده دلالت کند؛ به طورى که اگر ناسخ نبود، حکم قبلى پابرجا مى‌ماند».

نکته قابل توجه اين است که ناسخ احکام فقط خدا است؛ ولى مجازاً به نص شرعى متأخر که نص شرعى متقدم را بردارد، ناسخ اطلاق مى‌شود.

نيز ر.ک: ارکان نسخ؛ منسوخ؛ ناسخ و منسوخ.