موضوعات جواب قسم

مُقسَمٌ‌عليه

(موضوعات جواب قسم)

(جواب قسم)

چيزى که براى آن قسم ياد مى‌شود «مُقسَمٌ‌عليه» است؛ به عبارت ديگر، مقسم‌عليه همان جواب قسم است که سوگند به منظور تأکيد و تحقيق آن است. قسم‌هاى قرآن، ناظر به مقاصدى است؛ مانند:

1. اثبات اصول دين از جمله «توحيد»((وَالصَّافَّاتِ صَفًّا)… إِنَّ إِلَهَكُمْ لَوَاحِدٌ) (صافات// 1 ـ 4) که مقسمٌ‌عليه «إن الهکم لواحد» است؛

2. تأکيد بر رسالت و نبوت پيامبر (ص):((يس)وَالْقُرْآنِ الْحَكِيمِ(إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ))(يس// 1 ـ 3) که «انک لمن المرسلين» مقسمٌ‌عليه است؛

3. تنزيه پيامبر (ص) از ضلالت و گمراهى (نجم// 1و2)؛

4. اثبات قيامت (ذاريات// 1-6)؛

5. اثبات حقانيت قرآن (واقعه// 75- 80)؛

6. اختلاف تلاش انسان‌ها:((وَاللَّيْلِ إِذَا يَغْشَى)… إِنَّ سَعْيَكُمْ لَشَتَّى)((ليل// 1 - 4). )

جواب قسم‌ها معمولاً در قرآن ذکر شده و گاهى براى تخفيف و ايجاز - در صورتى که مقصود و مراد متکلم روشن باشد - حذف شده است.

مقسمٌ‌عليه بر دو قسم است: 1. مقسمٌ‌عليه تقديري؛ 2. مقسم‌ٌعليه صريح.