مؤسسات قرآني

مؤسسات قرآني

(مراکز مشتغل به فعاليت‌ها و خدمات قرآنى)

نهاد‌ها و مؤسسات مختلفى در سراسر ايران - به ويژه پايتخت و شهرهاى مذهبى مثل مشهد و قم - به فعاليت‌هاى قرآنى اشتغال دارند. دامنه فعاليت‌هاى قرآنى بسيار گسترده و شامل همه مواردى است که به نوعى خدمت به قرآن محسوب مي‌شود؛ از چاپ و نشر و توزيع قرآن گرفته تا مراکز ويژه ترجمه يا تفسير قرآن و مؤسسات ويژه تعليم صوت و قرائت و تجويد و حفظ قرآن و حتى مراکز پيش‌دبستانى و مدارس قرآنى که در سال‌هاى اخير بسيار رواج يافته و از آن‌ها استقبال گسترده شده است.

مقصود از مؤسسات قرآنى، نهاد‌ها و مراکزى است که فعاليّت آن‌ها منحصر به امور قرآنى است يا وجه غالب و فعاليت اصلى آن‌ها در اين زمينه است. در اين‌جا به معرفى مختصر تعدادي از اين مراکز مى‌پردازيم:

1. دارالقرآن الکريم: در سال 1352 در قم به همت آيت الله گلپايگانى (ره) بنيان نهاده شد و به کار چاپ و نشر قرآن مجيد، ترجمه دقيق قرآن، بررسى اغلاط ترجمه‌هاى موجود و تصحيح آن‌ها، تشکيل موزه قرآن، گردآورى نسخه‌هاى خطى و چاپي قرآن، تشکيل کتابخانه تخصصى قرآن، چاپ و توزيع کتاب‌هاى قرآني، نشر مجله‌هاي رسالة‌القرآن، پيام قرآن و… پرداخته است. ترجمه گروهى قرآن کريم از مهم‌ترين برنامه‌هاى اين نهاد است.

2. دارالقرآن سازمان تبليغات اسلامى: در سال 1361ش با هدف گسترش آموزه‌هاى قرآنى افتتاح شد و در کنار آن به امور تبليغى مثل برگزارى مسابقات قرائت و حفظ آن، محافل انس با قرآن، اعزام کاروان مربيان قرآن به جبهه‌ها (در زمان جنگ تحميلي)، چاپ و انتشار جزوات آموزش قرائت قرآن، اعزام قاريان به خارج از کشور و نظارت بر چاپ و نشر قرآن مى‌پردازد.

3. راديو قرآن: در سال 1362 با پيام حضرت امام خمينى (ره) آغاز به کار کرد. مهم‌ترين فعّاليّت‌هاى راديو قرآن، در زمينه تشويق و ترغيب جوانان به حفظ و قرائت قران است. به همين منظور برنامه‌هايى همچون: دعوت از قاريان مصري، تفسير موضوعي، تلاوت مجلسى قاريان مشهور، آموزش ترتيل، صرف و نحو قرآن، دانستني‌هاى قرآن و پاسخ به سؤال‌هاى قرآنى اجرا مى‌کند.

4. موزه قرآن آستان قدس رضوي: اين موزه در سال 1364 گشايش يافت. قديم‌ترين قرآن‌ها و مجموعه قرآن‌هاى بسيار نفيس را در اين موزه مى‌توان مشاهده کرد.

5. مرکز فرهنگ و معارف قرآن، وابسته به دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم: اين مرکز در سال 1366ش با اهدافي همچون: نگارش تفسير ترتيبى قرآن، ايجاد بانک معظم اطلاعات قرآني، کتابخانه جامع تخصصى علوم و معارف قرآن، معجم موضوعى تفاسير و کتاب‌هاى قرآنى، دائرة‌المعارف موضوعات و مفاهيم قرآن، فرهنگ موضوعى قرآن، تفسير موضوعى جامع، نرم‌افزارهاى قرآنى و فصلنامه‌هاى تخصصى قرآني تأسيس شد.

6. دانشکده‌هاى علوم قرآنى: در سال 1368ش با پيگيرى سازمان اوقاف و امور خيريه و موافقت وزارت فرهنگ و آموزش عالى، نخستين دانشکده علوم قرآنى راه‌اندازى شد و هم‌اکنون شعبه‌هاى متعددى در سراسرکشور دارد.

7. سيماى قرآن: از سال 1369ش آغاز به کار کرده است و برنامه‌هايى همچون: تفسير قرآن، آشنايى با تفاسير مهم، معرفى پايان نامه‌هاى کارشناسى ارشد درباره قرآن و حديث، گفت‌وگو با مؤلّفان علوم قرآني، معرفى مراکز قرآني، دانشکده‌ها و پژوهشگاه‌هاى قرآني، گزارش مسابقات حفظ و قرائت قرآن، اجراى تواشيح و همخوانى تهيه و پخش مى‌کند.

8. دفتر کتابنامه بزرگ قرآن کريم، وابسته به دانشگاه امام صادق (ع): درسال 1369ش افتتاح شد و هدف آن شناسايى و ثبت کليه کتاب‌هايى مثل تفسير، ترجمه و علوم قرآني است که از ابتداد تاکنون در سراسر جهان تأليف شده‌اند.

9. مرکز ترجمه قرآن مجيد به زبان‌هاى خارجى: اين مرکز در سال 1373ش توسط سازمان اوقاف و امور خيريه با همکارى وزارت ارشاد اسلامى در شهر قم تأسيس شد. هدف اين مرکز، ارائه ترجمه‌هاى صحيح و روان از قرآن به زبان‌هاى زنده دنيا و مقابله با ترجمه‌هاى غلط و تحريف شده است. ترجمه گروهى قرآن، انتشار مجله ترجمان وحي و تدوين کتابشناسى جامع ترجمه‌هاى فارسى موجود از قرآن نيز از فعاليت‌هاى اين مرکز است.

10. دارالقرآن نيروى مقاومت بسيج: از سال 1373 با هدف گسترش فرهنگ قرآنى و تقويت فعاليت‌هاى قرآنى در بسيج آغاز به کار کرده است. تربيت مربّى روخوانى و روانخوانى و تجويد قرآن، همايش‌هاى عظيم قرآنى و تشويق و حمايت از قاريان و حافظان قرآن از جمله فعاليت‌هاى اين مجموعه بوده است.

11. چاپخانه اُسوه و الهادى: عمدتاً وظيفه چاپ و نشر قرآن در شکل‌هاى مختلف (با ترجمه و بدون ترجمه) و کتاب‌هاى قرآنى را بر عهده گرفته‌اند.