responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی    جلد : 1  صفحه : 4617

منطوق

منطوق

(معناى مستفاد از لفظ به طور مستقيم)

«منطوق» در مقابل «مفهوم» و عبارت است از: «ما دلّ عليه اللفظ فى محلّ النطق؛ مدلولى که مستقيماً از لفظ و کلام فهميده مى‌شود».

بعضى گفته‌اند: «هو حکم دلّ عليه اللفظ فى محلّ النطق؛ حکمى است که در کلام ذکر شده است و لفظ مستقيماً بر آن دلالت دارد».

دلالت منطوق بر معنا، دلالت مطابقى است؛ برخلاف مفهوم که مرادف با دلالت التزامى است.

سيوطى مى‌گويد: اگر منطوق بر معنايى دلالت کند و احتمال معناى ديگرى از آن برنيايد، آن را «نص» مى‌گويند؛ مانند: (فَصِيَامُ ثَلاثَةِ أَيَّامٍ فِى الْحَجِّ وَسَبْعَةٍ إِذَا رَجَعْتُمْ تِلْكَ عَشَرَةٌ كَامِلَةٌ) (بقره// 196). اين آيه، غير از تکميل ده روز روزه، معناى ديگرى ندارد.

اگر منطوق علاوه بر معناى ظاهرى، معناى مرجوحى هم داشته باشد، آن را «ظاهر» مى‌گويند؛ مانند:((فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلاَ عَادٍ))(بقره// 173). در اين آيه، «باغي» بر جاهل و ظالم اطلاق مى‌شود؛ ولى در دومى آشکارتر است.

اگر منطوق به دليلى بر معناى مرجوح حمل شود، آن را «مؤوَّل» گويند. بنابراين، نص، ظاهر و مؤوّل از انواع منطوق هستند.

نيز ر.ک: مفهوم.


[1]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ، 849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه 106
[2]صالح ، صبحي ، 1926 -;مباحث فى علوم القرآن;صفحه 300
[3]مظفر ، محمد رضا ، 1904 - 1964م.;اصول الفقه;جلد1;صفحه 112
[4]فيض ، عليرضا;مبادى فقه واصول;صفحه 242
[5]زحيلي ، وهبه ، 1932 -م.;اصول الفقه الاسلامى;جلد1;صفحه 360
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی    جلد : 1  صفحه : 4617
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست