مفسّران قرن نهم

مفسّران قرن نهم

(مفسّران شيعه و اهل‌سنّت در قرن نهم هجرى قمرى)

در قرن نهم هجرى، عده‌اى از فقهاء از باب پاسخگويى به مسائل اجتماعى به تفسير پرداخته‌اند؛ لذا افرادى مانند مقدس اردبيلي، فاضل مقداد حلى و ابن‌متوّج بحرانى گرايش علمى و اجتماعيشان فقه بوده و اگر به تفسير پرداخته‌اند، در پرتو فقه و در راه پربار ساختن آرا و افکار فقهى بوده است.

برخى از مفسّران شيعه در قرن نهم عبارتند از:

1. ملاّ رجب بن محمد بن رجب برسى حلّي، معروف به حافظ برسى (زنده در سال 801 ق) از عرفا و ادباى اماميه و صاحب تفسير مشارق الأمان و لباب حقائق الإيمان؛

2. ابوناصر جمال‌الدين احمد بن عبدالله بن محمد بن على بن حسن بن متوّج بحراني، معروف به «ابن متوّج» (م 820 ق) صاحب تفسير کبير. در بحرين امور حسبيه به دست وى بوده است؛

3. ابوعبدالله شرف الدين مقداد بن عبدالله سيورى حلّي، معروف به «فاضل مقداد» (م 826 ق)، از شاگردان شهيد اول، شارح معروف باب حادى‌عشر و صاحب تفسير کنزالعرفان فى فقه القرآن؛

4. يوسف بن احمد ثلاثى (م 832 ق) از فقهاى نامدار زيديه و صاحب تفسير الثمرات اليانعة و الأحکام الواضحة القاطعة از تفاسير مهم و معتبر فقهى؛

5. شيخ عفيف‌الدين طيفور بن سراج الدين جنيد حافظ (زنده در سال 876 ق) از مفسّران و علماى اماميه و صاحب تفسير طيفور؛

6. شيخ کمال‌الدين (تاج الدين) حسن بن شمس‌الدين محمد استرآبادى نجفى (زنده در سال 891 ق) از بزرگان اماميه و از شاگردان فاضل مقداد و صاحب تفسير معارج‌السؤول و مدارج المأمول فى تفسير آيات الأحکام (تفسير اللباب).

از مفسّران اهل‌سنّت در قرن نهم نيز مى‌توان به افراد ذيل اشاره کرد:

1. على بن احمد بن ابراهيم مهايمى (م 835ق)، صاحب تبصيرالتفسير؛

2. ابراهيم بن عمر بقاعى (م 885 ق) صاحب تفسير نظم الدرر فى تناسب الآى و السّور؛

3. عبدالرحمان بن مخلوف ثعالبى (م 875 ق) صاحب تفسير الجواهرالحسان فى تفسير القرآن معروف به «تفسير ثعالبي».

نيز ر.ک: تفاسير قرن نهم قمرى.