نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 4420
مصحف عبدالله بن عباس
مصحف عبدالله بن عباس
(مصحف تهيه شده توسط عبدالله بن عباس)
ابنعباس يا عبدالله بن عباس بن عبدالمطلب
(تولد: 3 قبل از هجرت، وفات: حدود 70هجرى قمري) پسرعموى رسولخدا (ص) محدّث، مفسر،
مورخ صدر اسلام، از اصحاب خاص پيغمبر (ص) ، دوست و مشاور خلفا، سردار سپاه، استاندار،
نماينده و سفير اميرمؤمنان على (ع) بود.
وى مصحفى داشت که متأسفانه خبر روشنى
از آن در دست نيست؛ اما با توجه به اين که وى از وابستگان انجمن تدوين قرآن در زمان
عثمان و از اصحاب اجماع بر مصحف امام بود و همچنين اسانيد مشهور قرّاى سبعه به او متصل
مىشود، طبيعى است که مصحف او با مصحف عثمان تفاوت چندانى نداشته باشد.
مصحف ابنعباس - بنا بر نقل - داراى
114 سوره و به ترتيب نزول سورهها بوده است. اين مصحف در دو زمينه با مصاحف صحابه اختلاف
داشته است:
1. اختلاف در نحوه قرائت؛ مانند: قرائت
«جهرة» به فتح «ها» به جاى سکون آن (بقره// 65) و(کما سئل)به کسر سين و همزه به جاى ضم و کسر (بقره// 108) .
اين اختلافات ناشى از تفاوت و اختلاف لهجهها است.
2. اضافات تفسيرى يا تغيير کلمات به مرادف واضحتر آن؛ مانند:((فما استمتعم به منهنّ (الى أجل مسمي) ))(نساء// 24) و(لمن اراد ان يتم (يکمل) الرضاعة)(بهجاى يتم) (بقره// 233) .
عبدالصبور شاهين در کتاب تاريخ القرآن پس از بررسى روايات وارد شده درباره
مصحف ابنعباس چنين نتيجه مىگيرد که مصحف وى در حقيقت، همان مصحف عثمان است و جايگاه
اين روايات، تفسير ابن عباس است نه در اصل مصحف.
[1]ابن ابي داود، عبد الله بن سليمان ،
230 - 316ق.;كتاب المصاحف;جلد26;صفحه 73
[2]راميار ، محمود ، 1301 - 1363;تاريخ قرآن;صفحه
478
[3]صدرحاج سيدجوادي ، احمد ، 1296 -;دائرة
المعارف تشيع;جلد1;صفحه 344
[4]شاهين ، عبد الصبور;تاريخ القرآن;صفحه
(159-163)
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 4420