مصاحف ائمه

مصاحف عثماني

(مصاحف ائمه)

(مصاحف تهيه شده توسط خليفه سوم)

به منظور پايان دادن به اختلافات ميان مصاحف و نيز اختلاف قاريان در چگونگى قرائت و ضبط کلمات، مصحف‌هايى به دستور عثمان تهيه و به بلاد اسلامى فرستاده شد تا ملاک و معيارى براى ساير مصاحف باشد. از اين رو به «مصاحف عثمانى» و «مصحف امام» شهرت يافتند.

تاريخ دقيق کتابت اين مصحف‌ها معلوم نيست؛ ولى آن‌چه مسلم است، اين مصاحف ميان سال‌هاى 25 -30 ق نوشته شده‌اند.

عثمان همراه هر يک از مصاحف-که به بلاد معروف مي‌فرستاد- شخصى را که حافظ قرآن بود، و قرائت او با گونه قرائتِ مصحف هماهنگى داشت گسيل مي‌کرد، و يا شخص خاصى را در همان بلاد براى قرائت مصحف، معيّن مي‌کرد. لذا زيد بن ثابت را مُقرئ مصحف مدني، عبدالله بن سائب را مقرئ مصحف مکي، مغيرة بن شهاب را مقرئ مصحف شامي، ابوعبدالرحمن سَلَمى را مقرئ مصحف کوفي، و عامر بن عبدالقيس را مقرئ مصحف بصرى قرار داد.

مهم‌ترين ويژگى‌هاى مصاحف عثماني:

1. همانند ساير مصاحف صحابه، سُوَر طُوال (بلند) مقدم بر سور قِصار (کوتاه) و به ترتيب کنونى قرآن مجيد بوده است؛

2. فاقد هرگونه علامت، اعراب و نقطه‌گذارى براى تعيين نوع حرف و حرکت آن و همچنين فاقد هرگونه علامتى دال بر تقسيمات قرآن بوده‌اند؛

3. غلط‌هاى املايى و ناهمگونى کلمات در رسم‌الخط آنها وجود داشت.

مصاحف عثمانى از همان ابتدا مورد توجه و استقبال مسلمانان سراسر جهان اسلام قرار گرفت؛ اما اندک‌اندک پس از پيدايى تغيير و تحولات در خط و کتابت، تحت‌الشعاع مصاحف پس از خود واقع شد که داراى امتيازاتى نسبت به مصاحف عثمانى بودند؛ تا جايى که امروزه اثرى از اين مصاحف عثمانى در دست نيست.

نيز ر.ک: تعداد مصاحف عثمانى؛ اختلاف مصاحف.