آيه صلوات

آيه صلوات

(آيه 56 احزاب، در باره صلوات خدا و فرشتگان بر پيامبر (ص) )

به آيه 56 سوره احزاب آيه صلوات مى‌گويند:((إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا) ؛ )خدا و فرشتگانش بر پيامبر درود مى‌فرستند‌اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد بر او درود فرستيد و به فرمانش بخوبى گردن نهيد.

اين آيه از علاقه خاص خداوند و فرشتگان به پيامبر (ص) سخن مى‌گويد و به مؤمنان نيز دستور مى‌دهد بر پيامبر درود فرستند؛ زيرا مقام پيامبر (ص) آن قدر والا است که آفريدگار جهان هستى و تمام فرشتگان بر او درود مى‌فرستند؛ از اين رو، سزاوار است مؤمنان نيز با اين پيام آفريدگار جهان هستى هماهنگ شده، و بر او درود و سلام فرستند.

وقتى اين آيه نازل شد، کعب بن عجزه از پيامبر (ص) پرسيد: سلام بر تو را مى‌دانيم؛ اما صلوات بر تو چگونه است؟ پيامبر فرمودند: بگوييد: "اللهم صل على محمد و آل محمد… ".

اين آيه داراى يکى از محسنات بيانى است که به آن صرف‌الخزانه مى‌گويند؛ يعنى لفظ متعددالمعنايى را بياورند و به تناسب، معانى متعدد آن را اراده کنند؛ مانند: صلاة که در لغت به معناى دعا است؛ اما در اين آيه صلاة از جانب خدا به معناى رحمت، و از جانب ملائکه به معناى استغفار و از طرف بندگان به معناى طلب رحمت است. برخى گفته‌اند گرچه صلاة از جانب خداوند به معناى رحمت است، اما مراد از آن در اين‌جا اعتنا و اشاره به شرف و بلندى مرتبه پيامبر (ص) است؛ لذا بزرگداشت خداوند در حق حضرت رسول (ص) با گفتن((إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ))رساتر از بزرگداشت آدم با امر به سجده فرشتگان است.

درباره حکم وجوب و استحباب صلوات ميان فقها اختلاف است. تمام فقهاى اماميه صلوات را در تشهد اول و دوم نماز، واجب مى‌دانند و در غير آن مستحب؛ اما از فقهاى اهل‌سنت تنها شافعى آن را در تشهد دوم واجب مى‌داند. احمدبن‌حنبل نيز در يکى از دو روايت منقول از او، همانند شافعى فتوا داده است.