محكم مطلق

محكم مطلق

(آيات داراى معناى روشن از همه جهات، و فاقد هر گونه تشابه)

آيات محکم به «محکم مطلق» و «محکم مِن وجه» تقسيم شده است. محکم مطلق به آيه‌اى مى‌گويند که از همه جهات محکم باشد و هيچ گونه تشابهى در آن نباشد. توضيح آن که حقيقت قرآن همچون نور و وجود، داراى مراتب تشکيکى است و سلسله مراتب طولى و عرضى دارد؛ به گونه‌اى که ممکن است آيه‌اى نسبت به آيه ديگر محکم باشد؛ اما همان آيه از بعضى جهات و نسبت به آيه‌اى ديگر متشابه باشد. و ممکن است يک آيه از يک جهت محکم و از جهتى ديگر متشابه باشد.

علامه طباطبايى (ره) نيز نسبى بودن محکم و متشابه را پذيرفته، مى‌فرمايد: ما در قرآن متشابه مطلق نداريم؛ ولى محذورى از وجود محکم مطلق نيست.

به نظر محيى‌الدين عربي، جمله «لااله الا الله» مادر و مرجع همه محکمات است. استاد جوادى آملى مى‌فرمايد: گويا آيه((ليس کمثله شىء))(شورى// 11) محکم مطلق است که عنوان «ام‌الکتاب» بر آن اطلاق مى‌شود، و مادر و مرجع ديگر محکمات است.

نيز ر.ک: محکم مِن وجه.