نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 4210
مجاز حذف
مجاز حذف
(جايگزينى مفهومى از متعلقات لفظ پس از
حذف آن لفظ)
در مجاز حذف - که برخى آن را مجاز لغوى
و بعضى آن را از شاخههاى مجاز عقلى شمردهاند- از آوردن لفظ خوددارى مىشود و چيزى
جايگزين مىشود که مفهومى از متعلقات آن لفظ است. مشهور علما مجاز حذف را جايز مىدانند؛
ولى منکران به دليل اينکه مجاز، استعمال لفظ در غير موضوعٌله است، آن را نپذيرفتهاند؛
ولى اين استدلال در مجاز حذف پذيرفته نيست.
مجاز حذف سه قسم است:
1. مجاز حذف در حرف:((وَاخْتَارَ مُوسَى قَوْمَهُ))(اعراف// 155) . در اين آيه «من» حذف شده و در تقدير چنين بوده است: «وأختار موسى من قومه»؛
3. مجاز حذف در اسم:((وَاسْأَلِ
الْقَرْيَةَ الَّتِى كُنَّا فِيهَا))(يوسف//
82) که مقصود «اهل القرية» بوده است.
[1]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه 202و138
[2]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد2;صفحه 274
[3]كمالي دزفولي ، علي ، 1292 -;قرآن ثقل
اكبر;صفحه 316و306و240
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 4210