مجاز المجاز

مجاز المجاز

(ارتکاب مجاز دوم در لفظ مجازى، پس از فرض آن به منزله حقيقت)

«مجاز المجاز» يعنى از لفظ مجازى مجاز ديگرى آورده شود؛ به اين بيان که لفظى که مجاز است و از حقيقتى ناشى شده است، به منزله حقيقت پنداشته شود و به‌واسطه علاقه ميان آن با معناى سومى، مجازى ديگر آورده شود؛ مانند:((وَمَن يَكْفُرْ بِالإِيمَانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ) ؛ «و کسى که انکار کند آن‌چه را که بايد به آن ايمان بياورد، اعمال او تباه مى‌شود» (مائده// 5) . )

اين آيه به «ايمان» اشاره کرده که آن هم گفتن «لا اله الا الله» به زبان است و اين گفتار به زبان هم نشانه تصديق و باور درونى و قلبى است. پس ايمان، مجاز از لفظ و گفتار زبانى است، و به زبان آوردن هم نشان‌دهنده باور قلبى است؛ و اين دو مجاز، براى نشان دادن حقيقتى نهفته در درون انسان است.