آيه سابقون

آيه سابقون

(آيه 10 واقعه، در باره مقربان از ميان اهل بهشت)

به آيه 10 سوره واقعه «آيه سابقون» مى‌گويند:((وَ السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ) ؛ «و پيشگامان پيشگام». )

در سوره واقعه، مردم را در روز قيامت سه دسته معرفي مي‌کند: 1. اصحاب يمين؛ 2. اصحاب شمال؛ 3. سابقون. و دسته سوم را مقرّب مي‌داند:((أُولئِكَ الْمُقَرَّبُونَ) ؛ )«آنها مقربانند» (واقعه//11) . «سابقون» كسانى هستند كه نه تنها در ايمان پيشگامند، كه در اعمال خير و صفات و اخلاق انسانى نيز پيشقدمند، آنها اُسوه و قُدوه مردمند، و امام و پيشواى خلقند، و به همين دليل مقربان درگاه خداوند بزرگند.

بنا بر اين اگر بعضى از مفسران پيشگام بودن آنها را تنها به سبقت در طاعة اللَّه (اطاعت خدا) يا نمازهاى پنجگانه، يا جهاد، يا هجرت، يا توبه، و امثال آن تفسير كرده‌اند، هر كدام گوشه‌اى از اين مفهوم وسيع را مورد توجه قرار داده‌اند، و نيز اگر در روايات اسلامى گاه سابقون به چهار نفر (هابيل و مؤمن آل فرعون و حبيب نجار، كه هر كدام در امت خود پيشگام بودند، و همچنين امير مؤمنان على بن ابى طالب (ع) كه نخستين مسلمان از مردان بود) تفسير شده، در حقيقت بيان مصداقهاى روشن آن است، و به معناي محدود ساختن مفهوم آيه‌ نيست.

در حديث ديگرى آمده است كه رسول خدا فرمود: «آيا مى‌دانيد چه كسانى پيشگامان به سوى سايه لطف پروردگار در قيامتند؟ ! اصحاب عرض كردند: خدا و رسولش آگاهتر است، فرمود: آنها كسانى هستند كه وقتى حق به آنها داده شود پذيرا مى‌گردند، و هنگامى كه از حق سؤال شوند آن را در اختيار مى‌گذارند، و در باره مردم آن گونه حكم مى‌كنند كه در باره خودشان».

در بعضى از روايات نيز به پيامبران مرسل و غير مرسل تفسير شده است.

در حديثى نيز مى‌خوانيم كه ابن عباس مى‌گويد: از رسول خدا (ص) در باره اين آيه سؤال كردم، فرمود: «جبرئيل به من چنين گفته است: آنها على (ع) و پيروان او هستند كه پيشگامان به سوى بهشت و مقربان درگاه خدايند به خاطر احترامى كه خدا براى آنها قائل شده است».