كَشكَشه

كَشكَشه

(تبديل «کاف» خطاب مؤنث به «شين» هنگام وقف)

«کشکشه» مصدر و لغت بنى‌تميم و نوعى وقف به شيوه ابدال و عبارت است از بدل کردن «کاف» خطاب مؤنث به «شين» در حالت وقف؛ مانند کاف «لذنبک» در((يُوسُفُ أَعْرِضْ عَنْ هَذَا وَاسْتَغْفِرِى لِذَنبِكِ) ؛ ‌«اى يوسف! از اين مطلب بگذر، و‌اى زليخا! از گناه خويش استغفار کن! » (يوسف// 29) . )

در اين‌جا هنگام وقف «لذنبک» به «لذنبش» تبديل مى‌شود.

زرکشيِ، «کشکشه» را به قبيله قيس (از طايفه مُضَر) ، و «عنعنه» را به قبيله تميم نسبت داده، و تبديل کاف مؤنث به حرف شين را اختصاص به حالت وقف نمي‌دهد و براى آن به آيه:((جَعَلَ رَبُّكِ تَحْتَكِ سَرِيًّا))(مريم//24) مثال مي‌زند که در حالت کشکشه «رَبُشِ تَحتَشِ» خوانده مي‌شود.

و «عنعنه» آن است که «أن» را به صورت «عن» قرائت کنند، در مثل:((فَعَسَى اللّهُ أَن يَأْتِيَ بِالْفَتْحِ))(مائده//52) که به صورت «عن ِيَأْتِيَ» تلفظ شود.

نيز ر.ک: کَسکَسه.