قصه اصحاب حِجر

قصه قوم صالح عليه السلام

(قصه اصحاب حِجر)

(سرگذشت قرآنى قوم صالح پيامبر (ع) و عاقبت شوم آن‌ها)

قرآن کريم از قوم صالح (ع) با عنوان «ثمود» (هود// 61) و «اصحاب الحجر» (حجر// 80) ياد کرده است. ثمود يکى از قبايل عرب ماقبل تاريخ بود که در محلى به نام «وادى‌القرى» بين حجاز و شام سکونت داشتند. آن‌ها از اقوام وحشى عرب و مطيع دولت آشور بودند و نام قبيله آنان در کتيبه سارگن دوم پادشاه آشور که 715 سال پيش از ميلاد مى‌زيسته، مذکور است. «حجر» نيز نام شهرى است که در مسير کاروان مدينه و شام قرار داشته و يکى از شهرهاى تجارى عربستان بوده و تا جايى اهميت داشته که بطلميوس از آن به عنوان شهرى تجارى نام برده است. وجوه ديگرى نيز براى وجه تسميه «اصحاب‌الحجر» به اين نام، ذکر شده است.

قرآن داستان قوم صالح (ع) را به اختصار بيان کرده است. از مجموع آيات قرآن برمى‌آيد آن‌ها مردمانى متمدن بودند و براى سکونت خود قصرها مى‌ساختند و از کوه‌ها با مهارت خاصى خانه مى‌تراشيدند و -بنا بر روايات- عمرهاى طولانى و آسايش تام و تمامى داشتند و نيز مردمانى مغرور و بت‌پرست بودند. حضرت صالح (ع) آن‌ها را به خداپرستى و ترک بت‌پرستى دعوت کرد؛ اما آن‌ها گردن‌کشى کرده، از وى خواستند اگر واقعاً اعمالشان سزاوار عذاب است نشان و آيتى را به آن‌ها بنماياند. حضرت صالح (ع) به گونه‌اى اعجازآميز شترى را ظاهر کرد و فرمود: «اى مردم! اين شتر خدا است که شما را در آن نشانه و معجزه‌اى است؛ او را به حال خود رها کنيد تا در زمين خدا بچرد و گياه و علف بخورد و آسيبى به‌او نرسانيد که عذاب زودرس شما را فراخواهد گرفت»؛ اما قومش على‌رغم هشدارهاى وي، آن شتر را پى کردند و کشتند، و از اين بالاتر، تصميم گرفتند حضرت صالح (ع) و خاندانش را شبانه بکشند.

آن بزرگوار به آن‌ها هشدار داد يا تا سه روز ديگر توبه کنند يا منتظر عذاب الهى باشند؛ اما طغيانگرى آنان مانع توبه آن‌ها شد و سرانجام صاعقه آسمانى فرود آمد و آنان را نابود کرد؛ مگر صالح (ع) و گروه معدودى که به وى ايمان آورده بودند.

نيز ر.ک: قصه حضرت صالح (ع) .