نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 38
آيات انفسي
آيات انفسي
(نشانههاى وجود
خداوند و اوصاف کمال وي در شگفتىهاى جسم و جان)
انفس
جمع نفس در لغت به معناى ذات و روح است. در قرآن کريم واژه نفس
در اين دو معنا و نيز به معناى تمايلات نفسانى به کار رفته است.
آيات انفسى
يعنى اين که دستگاههاى مختلف روح و جسم انسان هر يک نشانهاى بر ذات و اوصاف کمال
الهي است؛ يعنى از يک سو نظام حاکم بر ساختمان حيرتانگيز مغز و حرکات منظم قلب و عروق
و بافتها و استخوانها و انعقاد نطفه و پرورش جنين در رحم مادران و امثال آنها، و
از سوى ديگر، اسرار و شگفتىهاى روح انسان، هر کدام کتابى از معرفت پروردگار و نشانهاى
از وجود خداوند عالم، حکيم و قدرتمند است. بنابراين، آيات انفسى در قرآن کريم دربرگيرنده
برهان حقانيت خداوند با توجه به شگفتىهاى جسم و جان آدمى است. اين آيات در قرآن فراوانند.
قرآن کريم مىفرمايد:((سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا
فِى الْآفَاقِ وَفِى أَنفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَوَلَمْ
يَكْفِ بِرَبِّكَ أَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ) ؛ )به زودى نشانههاى خود
را در افقها[ى گوناگون] و در دلهايشان بديشان خواهيم نمود تا برايشان روشن گردد كه
او خود حق است آيا كافى نيست كه پروردگارت خود شاهد هر چيزى است (فصلت //
53) .
مفسران عامه
و خاصه در تفسير اين آيه و توجيه دو واژه آفاق و انفس سخنانى
گفتهاند که به طور اختصار به معانى آيات انفسى اشاره مىشود:
1. مقصود از
آيات انفسي، کيفيت تکوين جنين در رحم و نحوه پديد آمدن اعضا و اندامهاى شگفتانگيز
آن است.
2. اشاره به
فتح مکه است.
3. اشاره به
واقعه شقّ القمر در مکه است.
4. به جنگ بدر
اشاره دارد.
5. مقصود، وجود
خود انسان و مراحل تکوين و تکامل او از انعقاد نطفه تا مرحله ادراک و تعقل است.
نيز ر.ک: آيات
آفاقى.
[1]منكوت ،صابرغانم;لطايف
البيان فى احكام وعلوم قرآن;جلد17;صفحه (404-405)
[2]قرشي بنابي ،
علي اكبر ، 1307 -;قاموس قرآن;جلد7;صفحه (94-96)
[3]مكارم شيرازي
، ناصر ، 1305 -;تفسير نمونه;جلد20;صفحه (337-340)و(329-332)
[4]سبحاني ، جعفر
، 1308 -;منشور جاويد قرآن;جلد2;صفحه (161-165)
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 38