قسم به اوقات

قسم به اوقات

(يکى از موارد قسم در قرآن)

در قرآن کريم به صبح، چاشت، روز، غروب آفتاب، شب و عصر سوگند ياد شده است:

1. در سه آيه خداوند متعالى به صبح سوگند ياد کرده است؛ دو آيه آن با لفظ «صبح» و در يک آيه از «صبح» تعبير به «فجر» شده است:

الف)((وَالصُّبْحِ إِذَا أَسْفَرَ) ؛ «سوگند به صبح چون جهان را روشن سازد» (مدثر// 34)؛ )

ب)((وَالصُّبْحِ إِذَا تَنَفَّسَ) ؛ «سوگند به صبح روشن وقتى که دم زند» (تکوير// 18)؛ )

ج)((وَالْفَجْرِ) ؛ «سوگند به صبحگاه» (فجر// 1). )

«صبح» در اصطلاح قرآن هنگامى است که روشنى در مشرق پديد آيد، و «فجر» به صبح صادق گفته مى‌شود؛ چون تاريکى شب را مى‌شکافد.

2. يکى ديگر از اوقاتى که به آن قسم ياد شده «ضحى» است که در دو مورد آمده است.

الف)((وَالضُّحَى) ؛ «سوگند به چاشت‌گاه» (ضحى// 1)؛ )

ب)((وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا) ؛ «سوگند به خورشيد و پرتو افشانى آن! » (شمس// 1). )

«ضحى» به معناى بسيار شدن روشنى روز هنگام چاشت و نيز به معناى گسترش نور خورشيد و گستردگى روز است.

3. در آيه((وَالنَّهَارِ إِذَا جَلَّاهَا))(شمس// 3) به «نهار» (روز) سوگند ياد شده است.

4. خداوند در آيه((وَاللَّيْلِ إِذَا يَغْشَاهَا))(شمس// 4) به «شب» سوگند ياد کرده است.

5. خداوند در آيه 16 سوره انشقاق به «غروب آفتاب» قسم ياد کرده است:((فَلَا أُقْسِمُ بِالشَّفَقِ) ؛ «سوگند به شفق و روشنى اول غروب». )

«شفق» به معناى سفيدى يا سرخى و مخلوط شدن روشنايى روز با تاريکى شب، هنگام غروب خورشيد است.

6. «عصر» در آيه اول سوره «والعصر» مورد قسم واقع شده است. به قسمت آخر روز «عصر» مى‌گويند.

نيز ر.ک: قسم به روز؛ قسم به شب.