نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 3749
قرّاي اهل تأليف
قرّاي اهل تأليف
(قاريان نويسنده کتاب درباره قرائت)
پس از دوره صحابه و تابعان، عدّهاى از
مسلمانان به موضوع قرائت قرآن اهتمام خاصى داشتند و بيشتر فرصتهايشتان را براى ضبط
دقيق قرائات صرف مىکردند؛ تا جايى که به استادانى برجسته در قرائت قرآن مشهور شدند
و مردم براى آموزش اين امر مهم از اطراف و نواحى مختلف به سوى آنان روى مىآوردند.
نخستين کسى که در اين دوره درباره قرائت
کتابى تدوين کرد، ابان بن تغلب شاگرد حضرت امام سجاد (ع) بود که ابننديم از اين کتاب
ياد کرده است. نجاشى نيز در شرححال ابان از کتاب القرائة او نام برده است. بنابراين،
حافظ ذهبى در معرفى ابوعبيده قاسم بن سلام به عنوان نخستين گردآورنده کتاب قرائات،
به خطا رفته است؛ چون مورخان متفقند وى در سال 224 ق و ابان بن تغلب در سال 141 ق يعنى
83 سال پيش از ابوعبيده وفات يافتند. درنتيجه، ابوعبيده نمىتواند نخستين گردآورنده
کتاب قرائات باشد؛ مگر آنکه منظور ذهبى آن باشد که ابوعبيده نخستين نويسنده کتاب قرائات
در ميان اهلسنّت است يا کسى که کتاب او موجود است، نه نخستين کس به طور مطلق؛ زيرا
نخستين مؤلف قرائات، ابان بن تغلب بود و پس از او حمزة بن حبيب زيّات از قرّاىسبعه.
اگر پس از اين دو نفر که استاد قرائت
و شيعى بودهاند نتوانيم شخص يا اشخاصى ديگر را به عنوان مؤلف کتاب قرائات در تاريخ
بيابيم، بايد ابوعبيده را سومين کسى بدانيم که به چنين کارى همت گماشت. علامه طباطبايى
(ره) طبقه پنجم قرّاء را «قرّاى اهل تأليف» دانسته است.
نيز ر.ک: طبقه پنجم قرّاء.
[1]حجتي ، محمد باقر ، 1311 -;پژوهشى درتاريخ
قرآن كريم;صفحه (310-311)
[2]طباطبايي ، محمد حسين ، 1281 - 1360;قرآن
دراسلام;صفحه 207
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 3749