نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 358
آيه توارث از طريق ايمان
آيه توارث از طريق ايمان
(آيه 72 سوره انفال، در باره ارث بردن
مسلمانان از يکديگر از راه بستن پيمان برادرى)
به آيه 72 سوره انفال آيه توارث
از طريق ايمان (آيه توارث بالايمان) مىگويند:((إِنَّ الَّذِينَ آمَنُواْ وَهَاجَرُواْ وَجَاهَدُواْ
بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ فِى سَبِيلِ اللّهِ وَالَّذِينَ آوَواْ وَّنَصَرُواْ
أُوْلَئِكَ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاء بَعْضٍ وَالَّذِينَ آمَنُواْ وَلَمْ يُهَاجِرُواْ
مَا لَكُم مِّن وَلاَيَتِهِم مِّن شَيْءٍ حَتَّى يُهَاجِرُواْ وَإِنِ اسْتَنصَرُوكُمْ
فِى الدِّينِ فَعَلَيْكُمُ النَّصْرُ إِلاَّ عَلَى قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُم مِّيثَاقٌ
وَاللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ) ؛ )كسانى كه ايمان آورده و هجرت كردهاند
و در راه خدا با مال و جان خود جهاد نمودهاند و كسانى كه [مهاجران را] پناه دادهاند
و يارى كردهاند آنان ياران يكديگرند و كسانى كه ايمان آوردهاند ولى مهاجرت نكردهاند
هيچ گونه خويشاوندى [دينى] با شما ندارند مگر آنكه [در راه خدا] هجرت كنند و اگر در
[كار] دين از شما يارى جويند يارى آنان بر شما [واجب] است مگر بر عليه گروهى باشد كه
ميان شما و ميان آنان پيمانى [منعقد شده] است و خدا به آنچه انجام مىدهيد بيناست.
در زمان جاهليت، عربها از يکى از سه
راه ذيل ارث مىبرد:
1. نسب (نسب نزد آنها تنها منحصر به
فرزندان پسر بود، و دختران و زنان از ارث محروم بودند) ؛
2. تبنى (پسرخواندگي) ؛
3. عهد و پيمان که از آن به ولاء
تعبير مىکردند.
در آغاز اسلام که هنوز قانون ارث نازل
نشده بود، به همين روش عمل مىشد؛ اما به زودى مسئله اخوت اسلامي جاى آن
را گرفت؛ به اين صورت که در صدر اسلام، مؤمنان به شرط مهاجرت و همپيمانى و مؤاخاتى
که پيامبر (ص) ميان آنان برقرار کرده بود و بدون داشتن پيوند نسبى يا سببى، از همديگر
ارث مىبردند، تا اين که آخرين آيه سوره انفال نازل شد که مىفرمايد:((وَأُوْلُواْ الأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَى بِبَعْضٍ
فِى كِتَابِ اللّهِ)…) ؛ و خويشاوندان نسبت به يكديگر [از ديگران]
در كتاب خدا سزاوارترند. و آن قاعده، نسخ، و ميراثبرى فقط بر مبناى خويشاوندى
مقرر شد.
در آيه 33 سوره نساء نيز به ارثبرى همپيمانان از همديگر اشاره شده است؛
همچنان که در آيه 6 سوره احزاب نيز مسئله اولويت خويشاوندان در ارث از ديگران تصريح
شده است.
نيز ر.ک: آيه اولىالارحام.
[1]خرمشاهي ، بهاء الدين ، 1324 -;قرآن كريم,ترجمه,توضيحات
وواژه نامه;صفحه 418و186
[2]مكارم شيرازي ، ناصر ، 1305 -;تفسير نمونه;جلد7;صفحه
(265-266)
[3]منصور ، عبدالحميد يوسف;نيل الخيرات فى
القراءات العشرة;جلد9;صفحه 141
[4]معرفت ، محمد هادي ، 1309 -1385.;التمهيد
فى علوم القرآن;جلد2;صفحه 302
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 358