عوامل اختلاف قرائات

اسباب اختلاف قرائات

(عوامل اختلاف قرائات)

(عوامل تعدّد و اختلاف قرائت‌ها)

منشأ اختلاف قرائت‌ها و علل آن‌، به دوران اول (عصر پيامبر) برمى گردد؛ زيرا قرائت‌هاى متواتر و جايزالتلاوه که در دوران دوم به دست قاريان جامع‌الشرايط ضبط و تدوين شده، در دوران اول نيز موجود بوده است. اين علل و اسباب به دو گونه تقسيم مي‌شود: أ. اسباب قهرى؛ ب. اسباب عمدي.

فهرست اين اسباب عبارتند از:

1. اختلاف لهجه‌هاى اقوام عرب؛

2. نارسايى در ضبط، اعم از ضبط کتبى و ضبط حفظي؛

3. سهو نساخ و کاتبان؛

4. تلفيقات و منضمات تفسيرى (اختلاط نص با تفسير) ؛

5. ميل به قرائت شاذ؛

6. وجود اغراض و تلاش براى تطبيق نص قرآن با اغراض خويش؛ و اين خود شقوقى دارد:

الف) نظرهاى نحوي؛ ب) نظرهاى کلامي؛ ج) نظرهاى سياسى؛

7. غلو ادبى؛

8. اختلاف مصاحف؛

9. اختلاف نزول؛

10. اختلاف روايت و نقل از صحابه؛

11. اجتهاد قاريان؛

12. عدم تشکيل مصاحف؛

13. عدم اعجام مصاحف؛

14. ابتدايى بودن خط عربى.

توضيحات عناوين فوق را در مدخل‌هاى مربوط بجوييد.