عنوان

عنوان

(ذکر الفاظى به منزله عنوان براى مطالب قبلى يا مدخل براى بعضى علوم)

«عنوان» از انواع اسلوب بلاغى و بديعى قرآن و عبارت است از آن که گوينده مبحثى را طرح کند و سپس به قصد تکميل و تأکيد آن، مثال‌هايى در قالب الفاظ بياورد که در حکم عنوان براى اخبار و قصه‌هاى قبلى باشد.

نوعى از آن که اهميت بسزايى دارد «عنوان علوم» است؛ يعنى از الفاظى استفاده کند که به منزله «مفتاح يا کليد» و «مدخل» برخى از علوم هستند.

مثال نوع اول (مفتاح):((وَاتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ الَّذِيَ آتَيْنَاهُ آيَاتِنَا فَانسَلَخَ مِنْهَا فَأَتْبَعَهُ الشَّيْطَانُ فَكَانَ مِنَ الْغَاوِينَ) ؛ «و بر آنان خبر کسى را بخوان که به او (علم) آيات خود را بخشيده بوديم، اما از آن عارى شد، پس شيطان در پى او افتاد و آن‌گاه از گمراهان شد» (اعراف// 175). اين آيه در حکم کليد (مفتاح) براى داستان بلعم باعورا است. )

مثال نوع دوم (مدخل):((وَكَذَلِكَ نُرِى إِبْرَاهِيمَ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ)… ) ؛ «و اين چنين، ملکوت آسمان‌ها و زمين (و حکومت مطلق خداوند بر آن‌ها) را به ابراهيم نشان داديم» (انعام// 75). در اين آيه، عنوان و مدخل براى علوم کلام، جدل و هيئت وجود دارد.