نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 3462
عطف بيان
عطف بيان
(يکى از اقسام عطف؛ مفيد تخصيص، توضيح
يا مدح)
«عطف بيان» از اسلوبهاي ادبي قرآن که از انواع اِطناب نيز شمرده شده،
مانند صفت، تابعى است که اگر متبوعش معرفه باشد آن را توضيح مىدهد و اگر نکره باشد
آن را تخصيص مىزند؛ مانند:((فِيهِ آيَاتٌ
بَيِّنَاتٌ مَّقَامُ إِبْرَاهِيمَ))(آلعمران//
97) . در اين آيه «مقام ابراهيم» عطف بيان از «آيات بينات» است.
برخى گفتهاند عطف بيان بايد معرفه باشد؛ اما بعضى ديگر براى نکره آمدن
عطف بيان، به آيه((كَفَّارَةٌ طَعَامُ مَسَاكِينَ))(مائده// 95) مثال زدهاند؛ البته اگر «کفارة» تنوين
داده شود.
در اين آيه «البيتالحرام» عطف بيان و براى مدح آمده است، نه توضيح.
عطفبيان در چهار ويژگى موافق متبوع خود است:
1. وجوه اعراب سهگانه (رفع، نصب و جر) ؛
2. اِفراد و جمع و تثنيه؛
3. تذکير و تأنيث؛
4. تنکير و تعريف.
[1]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد2;صفحه 462
[2]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه (238-239)
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 3462