عطف بر موضع

عطف بر محل

(عطف بر موضع)

(عطف يک کلمه بر محل معطوفٌ‌عليه)

«عطف بر محل» يکى از اقسام سه‌گانه عطف به اعتبار معطوف، و آن عطف معطوف است بر محل معطوف‌عليه، نه لفظ آن؛ يعنى هر اِعرابى براى محل معطوفٌ‌عليه باشد، همان اعراب در معطوف نيز جارى مى‌شود؛ مانند:((وَأُتْبِعُواْ فِى هَذِهِ الدُّنْيَا لَعْنَةً وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ)… )(«و هم در اين دنيا و هم در روز قيامت لعنتى گريبانگيرشان شد)… » (هود// 60) . دراين آيه «يوم القيامة» با اعراب نصب، عطف بر محل «هذه» شده که منصوب است.

سيوطى سه شرط براى اين‌گونه عطف ذکر مى‌کند:

1. امکان ظاهر شدن اعراب معطوفٌ‌عليه در کلام فصيح و صحيح وجود داشته باشد؛

2. اعراب محل معطوفٌ‌عليه اصلى باشد، نه فرضى و مجازي؛

3. وجود محرز؛ يعنى بايد در عطف بر محل معطوفٌ‌عليه، طالب محل موجود باشد.

نيز ر.ک: عطف بر لفظ؛ عطف توهم.