عدم تشكيل مصاحف

عدم تشكيل مصاحف

(عدم اعراب گذاري مصاحف اوليه)

يکى از عوامل اختلاف قرائت‌ها، عدم اعراب گذاري و نبودن شکل و علائم روى حروف بوده است که از آن «به عدم تشکيل مصاحف» تعبير مى‌کنند.

کلمات از نشانه‌هاى وزن و إعراب بى‌بهره بود و اگر کلمه‌اى به صورت‌هاى گوناگون قابل خواندن بود، خواننده نمى‌دانست بايد کدام يک از آن‌ها را ادا کند. ابن‌ابى‌هشام گفته است: «مصحف‌ها از نقطه و شکل و علائم تهى بود؛ از اين رو، ميان قاريان مناطق مختلف، اختلاف پديد آمد».

آيت‌الله خويى (ره) نيز اشاره مي‌کند اختلاف قاريان در قرائات ممکن است به دليل نبودن نقطه و شکل نداشتن مصحف‌ها باشد؛ مثلاً در آيه 259 سوره بقره((قَالَ أَعْلَمُ أَنَّ اللّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ))اگر حرکت‌ها را نداشته باشد، معلوم نيست «اعلم» فعل امر (اِعْلَمْ) يا فعل مضارع متکلم (اَعْلَمُ) است؛ لذا حمزه و کسائى آن را به صيغه امر و ديگران به صيغه متکلم خوانده‌اند. همچنين نافع آيه 119 سوره بقرة((وَلاَ تُسْأَلُ عَنْ أَصْحَابِ الْجَحِيمِ))را به صيغه نهى يعنى به جزم «ل» و ديگران به صيغه مضارع مجهول يعنى به ضم «ل» خوانده‌اند.