نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 3401
عام بعد از خاص
عطف عام بر خاص
(عام بعد از خاص)
(يکى از اقسام اطناب و مفيد تعميم؛ از
اسلوبهاي ادبي قرآن)
«عطف عام بر خاص» از اقسام اِطناب است. برخى وجود اين نوع عطف را انکار
کردهاند؛ اما زرکشى و سيوطى اين نظر را مردود دانسته و معتقدند فايده اين گونه عطف،
عموميت بخشيدن است، و ذکر خاص به صورت جداگانه، براى اهميت آن است؛ مانند:
1.((إِنَّ صَلاَتِى وَنُسُكِي)… ) ؛ «همانا نماز و عبادت من… » (انعام// 162) . «نسک» به معناى عبادت اعم از «صلات»
است.
2.((آتَيْنَاكَ سَبْعًا مِّنَ
الْمَثَانِى وَالْقُرْآنَ الْعَظِيمَ) ؛ «ما به تو سوره حمد و قرآن عظيم داديم» (حجر//
87) . )
در اين آيه بنا بر آن که مراد از «سبعاً من المثاني» سوره حمد باشد، «القرآن»
(عام) به «سبعاً من المثاني» (خاص) عطف شده است.
[1]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه 241
[2]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد2;صفحه 471
[3]تهانوي ، محمد اعلي بن علي ، - 1158؟ق.;كشاف
اصطلاحات الفنون و العلوم;جلد3;صفحه 280
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 3401