طي و نشر

لَفّ و نشر

(طي و نشر)

(ربط دادن مطالبى به چند مطلب پيش‌گفته به طور مرتّب يا غيرمرتّب (مشوّش) )

«لَفّ» در اصل لغت به معناى پيچيدن و تاکردن، و «نشر» به معناى گستردن و بازکردن است. «لفّ و نشر» يکى از انواع اسلوب بديعى قرآن است که به ترتيب کلام مربوط مى‌شود و در اصطلاح به اين صورت است که دو يا چند مطلب آورده ‌شود و پس از آن، چند امر ديگر از قبيل صفات، افعال يا معانى بياورند که هر کدام از آن‌ها به يکى از چند مطلب اوليه مربوط باشد؛ بدون اين‌که تعيين کنند به کدام‌يک از آن مطالب برمى‌گردد؛ بلکه به فهم و ذوق شنونده اعتماد مي‌کنند.

لفّ ونشر بر دو گونه است:

1. لفّ و نشر مرتّب: آن است که نشر به ترتيب لفّ باشد؛ مانند:((وَمِن رَّحْمَتِهِ جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَلِتَبْتَغُوا مِن فَضْلِهِ) ؛ «و از رحمت او (اين است که) براى شما شب و روز آفريده است تا در آن بياراميد و از فضل او روزى بجوييد» (قصص// 73) . در اين آيه، ابتدا شب و سپس روز را بيان فرمود؛ سپس آرامش در شب و طلب روزى در روز را آورده است. )

2. لف و نشر غيرمرتب: آن است که نشر بر عکس لفّ باشد؛ مانند:((وَجَعَلْنَا اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ آيَتَيْنِ فَمَحَوْنَا آيَةَ اللَّيْلِ وَجَعَلْنَا آيَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً لِتَبْتَغُواْ فَضْلاً مِّن رَّبِّكُمْ وَلِتَعْلَمُواْ عَدَدَ السِّنِينَ وَالْحِسَابَ) ؛ «و شب و روز را دو نشانه قرار داديم. سپس پديده شب را محو و پديده روز را روشن گردانديم تا از فضل پروردگارتان (روزي) بجوييد و شمار سال‌ها و حساب را بدانيد». (اسراء// 12) . در اين آيه، شب و روز را ياد کرده و سپس برخلاف ترتيب، طلب روزى که در روز است اول، و شمارش سال‌ها و حساب که مربوط به شب است بعد آمده است.)