آيه انفال

آيه انفال

(آيه نخست سوره انفال، در باره اموال فاقد مالک خصوصى)

به آيه نخست سوره انفال آيه انفال مى‌گويند:((يَسْأَلُونَكَ عَنِ الأَنفَالِ قُلِ الأَنفَالُ لِلّهِ وَالرَّسُولِ...) ؛ )[اى پيامبر] از تو در باره غنايم جنگى مى‌پرسند بگو غنايم جنگى اختصاص به خدا و فرستاده [او] دارد.

انفال در اصل از ماده نفل به معناى زيادى است.

به اموال فاقد مالک مشخص، به اين جهت انفال گفته شده که اضافه بر اموال داراى صاحبان مشخص است که به دست جنگجويان مى‌افتد. يا به اين جهت که جنگجويان براى پيروزى بر دشمن مى‌جنگند، نه براى غنيمت. بنابراين، غنيمت يک امر اضافى است.

گرچه آيه انفال پس از جنگ بدر درباره غنائم جنگى وارد شده است، ولى مفهوم آن يک حکم کلى و عمومى است و تمام اموال اضافى (آن‌چه مالک خصوصى ندارد) را شامل مى‌شود و به اصطلاح علم اصول، مورد، مخصِّص آيه نيست.

در حديثى معتبر از امام باقر (ع) و امام صادق (ع) انفال اين گونه تعريف شده است: 1. اموالى که از دارالحرب بدون جنگ گرفته مى‌شود؛ 2. سرزمينى که اهلش آن را ترک و از آن هجرت کردند (و آن فيىء ناميده مى‌شود) ؛ 3. ميراث کسى که وارثى نداشته باشد؛ 4. سرزمين و اموالى که پادشاهان به اين و آن مى‌بخشيدند (در صورتى که صاحب آن شناخته نشود) ؛ 5. بيشه‌زارها، جنگل‌ها، درّه‌ها و سرزمين‌هاى موات که همه اين‌ها از آنِ خدا و پيامبر (ص) و جانشين او است که در راه مصالح عمومى مصرف خواهد کرد.

برخى گفته‌اند اين آيه با آيه غنيمت و خمس (انفال//41) نسخ شد؛ اما اين قول باطل است؛ زيرا انفال غير از غنيمت است.