طبقه مفسران صحابه شيعه

طبقه مفسران صحابه شيعه

(مفسران صحابه پيامبر (ص) و امامان عليهم السلام يا مفسران عصر رسالت، از نظر شيعه)

اختلاف شيعه و اهل‌سنّت در مقام ارزش‌گذارى اقوال تفسيرى صحابه و تابعان باعث شده است طبقات مفسران نزد شيعه سيمايى متفاوت از طبقات مفسران نزد اهل‌سنت پيدا کند. بر خلاف اهل‌سنت که با اقوال صحابه و تابعان مانند روايات نبوى رفتار مى‌کنند شيعه براى اقوال آن‌ها مانند اقوال ساير مسلمانان هيچ‌گونه حجيتى قائل نيست، مگر از راه روايت از پيامبر (ص) . اما غير از شخص پيامبر اکرم (ص) ، به نص خبر متواتر ثقلين، قول عترت و اهل‌بيت عليهم السلام را تالى قولى پيامبر (ص) و همانند آن داراى حجّيّت مى‌دانند. بنابراين، علامه طباطبايى طبقه مفسران صحابه شيعه را -که همان طبقه اول مفسران شيعه هستند- شامل کسانى مي‌داند که روايات تفسير را از پيامبر (ص) يا ائمه اهل‌بيت عليهم السلام فرا گرفته، به طور غيرمرتب ثبت کرده و به روايت آن‌ها پرداخته‌اند؛ مانند: زراره، محمد بن مسلم، معروف، جرير و….

اما صاحب کتاب مبانى و روش‌هاى تفسير قرآن مبنايى ديگر دارد و افرادى از صحابه پيامبر (ص) را همچون ابن‌عباس، ابن‌مسعود، ابيّ بن کعب و جابر بن عبدالله انصارى از طبقه اول مفسران شيعه برشمرده و افرادى از تابعان مانند سعيد بن جبير، يحيى بن يعمر، ابوصالح ميزان بصري، طاووس بن کيسان معروف به يماني، محمد بن سائب کلبي، جابر بن يزيد جعفي و اسماعيل سُدَى کوفى را از مفسران تابعان شيعه و ذيل طبقه دوم مفسران شيعه ذکر مى‌کند. در اين تقسيم‌بندى علاوه بر مقبوليت مفسر نزد شيعه، ملاک صحابى پيغمبر (ص) ، تابعان، صحابى امامان معصوم عليهم السلام و سپس چند برهه زمانى متاخر دخيل است. بر اين اساس، افراد پيش از مفسران جديدِ شيعه را به هفت طبقه تقسيم کرده است؛ در حالى که علامه طباطبايى (ره) صرف‌نظر از مفسران جديد شيعه، همه مفسران شيعه را در سه طبقه قرار داده است.

نيز ر.ک: طبقات مفسران شيعه.