نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 3342
طبقات قُرّاء
طبقات قُرّاء
(گروههاي قاريان دسته بندى شده از صدر
اسلام تا قرون متأخر بر اساس معيارهاى خاص)
قاريان به ضبط اوليه قرآن و نص اصلى آن
شناخت و آگاهى کافى داشتهاند و قرائتهاى مقبول نزد آنان اعتبار و اهميت خاصى دارد.
با آغاز قرن چهارم زمان اختناق و فشار
سياسى فرا رسيد و باب بررسى آزاد، انتخاب و اختيار قرائت بسته شد. بر اين اساس، قاريان
از صدر اسلام تا قرن چهارم هجرى، به هشت طبقه تقسيم شدهاند. اسامى طبقه اول تا سوم
بهاين شرح است:
طبقه اول: صحابه بزرگوارى که فيض وجود
پيامبر (ص) را درک کردند و قرائت قرآن را از محضر آن حضرت فراگرفتند؛ مانند: امام على
(ع) (شهادت: 40 ق) ، عبدالله بن مسعود (م 32 ق) ، ابىّبنکعب (م 29 ق) ، ابودرداء
عامر (عويمر) بن زيد خزرجى و زيد بن ثابت (م 54 ق) .
طبقه دوم: کسانى که مدت اندکى از حيات
پيامبر (ص) را درک کردند؛ ولى موفق به استفاده علمى از آن حضرت نشدند و قرآن را از
صحابه آموختند؛ مانند: عبدالله بن عباس (م 68 ق) ، ابوالأسود دؤلى (م 69 ق) ، علقمة
بن قيس نخعى کوفى (م 62 ق) ، عبدالله بن سائب مخزومي، اسود بن يزيد نخعى کوفى (م
75 ق) ، ابوعبدالرحمان عبدالله بن حبيب سلمي، مسروق بن اجدع همدانى (م 62 يا 63 ق)
، عبدالله بن عياش مخزومي، زرّ بن حبيش اسدى (م 83 ق) ، ابوالعاليه رفيع بن مهران رياحى
(م 93 ق) ؛ عبيد بن فضيله خزاعى کوفى (م 74 ق) و ابو ميسره عمرو بن شرحبيل همدانى کوفى
(م 63 ق) .
طبقه سوم: قاريانى که زمان حيات پيامبر
(ص) را درک نکرده و قرآن را از صحابه يا تابعان آموختهاند؛ مانند: سعيد بن جبير (م
95 ق) ، مجاهد بن جبر مکى (م 102 ق) ، نصر بن عاصم ليثى (م 89 ق) ، يحيى بن وثاب اسدي،
مسلم بن جندب، طلحة بن مصرف (م 112 ق) ، عبدالرحمان بن هرمز مدنى اعرج (م 117 ق) ،
عبدالله بن عامر يحصبى (م 118ق) ، ابوسليمان يحيى بن يعمر بصرى (م 118 ق) ، عبدالله
بن کثير (م 120 ق) ، محمد بن عبدالرحمان ابنمحيض سهمى (م 123 ق) ، عاصم بن بهدله ابىالنجود
اسدى کوفى (م 127 ق) ، شيبة بن نصاح مدنى (م 130ق) ، حميد بن قيس مکي، يزيد بن قعقاع
(م 128 ق) ، يزيد بن رومان مدنى (م 130ق) و حمران بن اعين شيبانى (م حدود 130 ق) .
پس از اين طبقات سهگانه، قاريان قرآن
را بر اساس عصر و زمان به پنج طبقه ديگر نيز تقسيم کردهاند.
نيز ر.ک: طبقه اول قراء؛ طبقه دوم قراء؛
طبقه سوم قراء؛ طبقه چهارم قراء؛ طبقه پنجم قراء؛ طبقه ششم قراء؛ طبقه هفتم قراء؛ طبقه
هشتم قراء.
[1]معرفت ، محمد هادي ، 1309 -1385.;التمهيد
فى علوم القرآن;جلد2;صفحه (167-204)
[10]همان;جلد1;صفحه 251
[2]طباطبايي ، محمد حسين ، 1281 - 1360;قرآن
دراسلام;صفحه (204-215)
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 3342