شبهات نزول قرآن

شبهات نزول قرآن

پرسش‌ها، بهانه گيري‌ها و سخنان باطل پيرامون چگونگي نزول قرآن و زمان آن

شبهات نزول قرآن به معناي پرسش‌هايي از سوي موافقان و يا اشکالات و بهانه گيري‌ها و سخنان باطلي که با الفاظ و ظواهر فريبنده از سوي مخالفان در باره زمان و چگونگي نزول قرآن مطرح شده است، همانند اين که زمان آغاز نزول قرآن، چه موقع است و آيا قرآن به يکباره نازل شده يا تدريجي و مانند آن. در ادامه به يکي از شبهات پرداخته مي‌شود.

پرسش: با توجه به آيه انا انزلناه في ليله القدر و آيه انا انزلناه في ليله مباركه گفته مي‌شود كه قرآن در ماه مبارك رمضان نازل شده، از طرف ديگر بعثت پيامبر اسلام (ص) در ماه رجب بود و در هنگام بعثت آيات اول سوره علق اقرء باسم ربك نازل شده، و اين دو مطلب با هم نا سازگارند.

پاسخ: ظاهراً شبهه تعارض بين نزول قرآن در شب قدر و وقوع بعثت پيامبر اكرم (ص) در بيست و هفتم رجب كه همراه با نزول آياتي از سوره علق بوده از ديرباز مطرح بوده، به گونه‌اي كه باعث اختلاف در تعيين تاريخ بعثت گشته، در اين ميان شيعه با استناد به روايات متعدد معتقد است كه بعثت در روز 27 رجب واقع شده، در حالي كه اهل سنت با استناد به ظهور آيات در نزول قرآن در ماه مبارك رمضان و هم زماني بعثت با نزول قرآن وقوع بعثت را در رمضان مي‌داند.

براي روشن شدن مسأله ابتدا بايد ديد آيا بين بعثت و نزول قرآن تلازم و همزماني وجود دارد يا نه؟ و اگر بعثت با نزول قرآن همزمان بوده چگونه نزولي مراد است؟ با اندكي تأمل دانسته م? شود، اگر مراد از ضرورت همزماني بعثت با نزول همراهي آن با نزول دفعي باشد، اينجاست كه مشكل زا مي‌شويد، اما اگر نزولي كه همزمان با بعثت بوده غير از نزولي باشد كه در آيات (انا انزلناه في ليله القدر) و (انا انزلناه في ليله مباركه) از آن بحث مي‌شود ديگر تعارضي در بين نخواهد بود.

نظر مشهور در بين مفسران اين است كه نزول قرآن در شب قدر به معناي نزول دفعي آن مي‌باشد،

يعني نزول دفعي قرآن (کل قرآن به شکل يکجا) مي‌باشد و تعارضي با نزول آياتي از سوره علق در 27 رجب و پيش از شب قدر که ناظر به شروع نزول تدريجي است، ندارد. زيرا اين دو مقوله جدا از هم هستند، در آنجا نزول تدريجي است كه آغاز آن با آغاز بعثت و در 27 رجب در غار حرا بوده، ولي اينجا بحث از نزول كل قرآن به معناي خاص آن مي‌باشد، نه نزول تك تك آيات و البته بحثي هم از مكان نزول نمي‌باشد.

و به هم?ن سبب در آ?ات? از قرآن که نزول دفعي مراد بوده از کلمه انزال و در مواردي که از نزول تدريجي مراد بوده از کلمه تنزيل استفاده شده است. فرق ميان انزال و تنزيل اين است كه انزال به معناى نازل كردن دفعى و يك پارچه است، و تنزيل به معناى نازل كردن تدريجى است، و كلمه (قرآن) اسم كتابى است كه خداى تعالى آن را بر پيامبر گراميش محمد ص نازل كرده، و به اين جهت آن را قرآن ناميده كه (در قبل از جنس خواندني‌ها نبود، و به منظور اين كه درخور فهم بشر شود نازلش كرد و در نتيجه كتابى) خواندنى شد، چنان كه فرمود: إِنَّا جَعَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِيًّا لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ و اين كلمه هم بر مجموع قرآن اطلاق مى‌شود و هم بر اجزاى آن.

اين آيه شريفه دلالت دارد بر اينكه قرآن يك پارچه در ماه رمضان نازل شده، از سوى ديگر ظاهر آيه شريفه: وَ قُرْآناً فَرَقْناهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلى‌ مُكْثٍ، وَ نَزَّلْناهُ تَنْزِيلًا دلالت دارد بر اينكه قرآن كريم به تدريج و در مجموع مدت دعوت رسول خدا ص يعنى در مدت تقريبا بيست و سه سال نازل شده، تاريخ هم مؤيد اين معنا است، و از همين جهت بعضى گمان كرده‌اند كه آيه مورد بحث با اين آيه منافات دارد.