نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2961
سوره صافات
سوره صافات
(سى و هفتمين
سوره قرآن)
«صافات» جمع «صافه» اشاره به گروهى است که صف
کشيدهاند. طبق نظر مشهور مفسران، مراد از «صافات» گروههايى از فرشتگان است که براى
انجام فرمان الهى در عالم هستى به صف ايستاده و آماده گرفتن فرمانند.
خداوند در آيه اول اين سوره به فرشتگان به صف
کشيده شده يا به صفوف منظم پيکارگران و مجاهدان يا پرندگان منظم و به صف کشيده در پرواز
يا صفوف نمازگزاران، سوگند ياد کرده است (بنا به تفسيرهاى گوناگون در واژه «صافات»)
.
بهدليل آغاز
اين سوره با واژه «الصافات» به همين
اسم ناميده شده است.
روح کلى سوره، بيان توحيد و ردّ عقايد مشرکان
بهويژه در زمينه خويشاوندى خدا با جن يا مخلوقات ديگر است. در اين سوره بر مساله توحيد
احتجاج شده، و مشركين مخالف توحيد را تهديد نموده و مؤمنين خالص را بشارت مىدهد و
سرانجام كار هر يك از دو طايفه را بيان مىكند. سپس نام عدهاى از بندگان مؤمن خود
را كه بر آنان منت نهاده و وعده داده كه بر دشمنانشان غالب و پيروز كند، ذكر مىكند
و در خاتمه سوره بيانى ايراد مىفرمايد كه به منزله خلاصهگيرى از غرض سوره است، يعنى
تنزيه خدا. و سلام بر بندگان مرسل و حمد خداى تعالى در برابر رفتار نيكى كه با ايشان
كرده. گفته شده: اين سوره به شهادت سياقش در مكه نازل شده است.
ويژگيهاى سوره صافات:
1. طبق نظر مشهور و بيشتر مکاتب تفسيرى، 182 آيه،
به عدد بصرى 181 آيه، 820 يا 862 کلمه و 3823 يا 3826 حرف دارد.
2. در ترتيب نزول پنجاه و ششمين و در قرآن کريم
سى و هفتمين سوره است.
3. پس از سوره انعام و پيش از سوره لقمان در مکه
نازل شد.
4. از نظر حجم، از سور مئين و شامل اندکى بيشتر
از يک حزب قرآن است.
5. گفتهاند يک آيه منسوخ (آيه 174) دارد. برخي،
آيات منسوخ اين سوره را چهار آيه دانستهاند.
6. نخستين سوره قرآن است که با سوگند آغاز ميشود.
محتواى سوره صافات:
1. اشاره به گروههايى از فرشتگان؛
2. اشاره به گروه شياطين وسوسهگر؛
3. مسئله نبوت و سرنوشت تکذيبکنندگان پيامبران
الهي؛
4. معاد و شرححال کافران و مشرکان در قيامت و
شرححال بندگان مخلص خدا و نتيجهبخشى اعمال نيک آنان، و صحنههاى ديگر از قيامت؛
5. بخشهايى از تاريخ پيامبران (ع) همچون ابراهيم،
اسماعيل، اسحاق، موسى، هارون، عيسى، لوط و يونس (ع) ؛
6. پيروزى لشکر حق بر لشکر کفر، شرک و نفاق.
[1]طباطبايي ، محمد
حسين ، 1281 - 1360;الميزان في تفسير القرآن;جلد17;صفحه 120
[2]سيوطي ، عبد
الرحمان بن ابي بكر ، 849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه 43و41
[3]راميار ، محمود
، 1301 - 1363;تاريخ قرآن;صفحه 586
[4]جمعي از محققان;علوم
القرآن عندالمفسرين;جلد1;صفحه 316
[5]زركشي ، محمد
بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد1;صفحه 193
[6]مكارم شيرازي
، ناصر ، 1305 -;تفسير نمونه;جلد19;صفحه 1
[7]هاشم زاده هريسي
، هاشم ، 1317 -;شناخت سوره هاى قرآن;صفحه 319
[8]فيروز آبادي
، محمد بن يعقوب ، 729 - 817ق;بصائرذوى التمييزفى لطائف الكتاب العزيز;جلد1;صفحه
393
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2961