responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی    جلد : 1  صفحه : 2946

سوره شصت و چهارم قرآن

سوره تغابن

(سوره شصت و چهارم قرآن)

(شصت و چهارمين سوره قرآن)

«تغابن» به معناى گول خوردن، حسرت، احساس خسارت و پشيماني، يکى از نام‌هاى روز قيامت است که در آيه 9 اين سوره آمده است؛ زيرا در قيامت گروهى از انسان‌ها از اين‌که براى حيات ابدى آن جهان عمل صالحى ذخيره نکرده‌اند يا گناه و معصيت و فساد همراه آورده‌اند، احساس ضرر و خسران مى‌کنند و حسرت و افسوس مى‌خورند.

در آيه 9 از رستاخيز به «يوم‌التغابن» ياد مى‌کند. در اين سوره، بسيار به «انفاق» تشويق مى‌کند تا انسان مفتون اموال و اولاد نشود و در قيامت مغبون و زيانکار نباشد؛ از اين رو، «تغابن» نام گرفته است.

اين سوره از نظر سياق و نظم شبيه به سوره حديد است، و گويى خلاصه‌اى از آن است، و غرض سوره اين است كه مؤمنين را تشويق و تحريك كند كه در راه خدا انفاق كنند، و غرض ديگرش اين است كه ناراحتى‌ها و تاسف‌هايى كه در اثر هجوم مصائب در دلهاشان نشسته برطرف سازد، و نويد دهد كه اگر در راه ايمان به خدا و جهاد در راه او و انفاق در آن راه مشقاتى را متحمل مى‌شوند، همه به اذن خدا است.

و آياتى كه در صدر سوره واقع شده جنبه مقدمه و زمينه‌چينى براى بيان اين غرض را دارد، در آن آيات بيان مى‌كند كه اسماى حسنا و صفات علياى خدا اقتضا مى‌كند كه براى بشر بعث و بازگشتى فراهم سازد، تا همه به سويش برگردند و در آن بازگشت اهل ايمان و عمل صالح به سوى بهشت جاودان هدايت شوند، و اهل كفر و تكذيب به سوى آتش ابدى رانده شوند، پس اين مطالب مقدمه چينى است براى آيات بعد كه مى‌فرمايد: بايد خدا و رسول را اطاعت كنيد و بر مصائب و نيز در برابر انفاق در راه خدا خويشتن‌دار باشيد، بدون اينكه از منع موانع متاثر و از ملامت شماتتگران بيمى به خود راه دهيد.

ويژگيهاى سوره تغابن:

1. هجده آيه، 241 کلمه و 1070 يا 1091 حرف دارد.

2. در ترتيب نزول، يکصد و هشتمين سوره است و پس از سوره تحريم و پيش از سوره صف فرود آمد، و در ترتيب مصحف شريف، شصت و چهارمين سوره است.

3. پس از هجرت در مدينه نازل شد و سوره‌اى مدنى به‌شمار مى‌آيد؛ مگر آيات 14 تا 18 که گفته‌اند مکى است. برخى از مفسران قائلند که اين سوره مکى است.

4. از نظر حجم از سوره‌هاى مفصّل و از گروه طوال آن به شمار مى‌آيد که بخشى از يک حزب قرآن را تشکيل مى‌دهد.

5. ششمين سوره از سوره‌هاى مسبّحات است.

6. فقط يک آيه ناسخ دارد و هيچ آيه منسوخى ندارد.

مطالب برجسته اين سوره:

1. تسبيح خداوند توسط موجودات عالم؛

2. اشاره به خلقت زمين و آسمان؛

3. وسيله بودن مال، زن و فرزند براى آزمايش انسان؛

4. معاد و ترسيم سرنوشت نيکوکاران و بدکاران.


[1]طباطبايي ، محمد حسين ، 1281 - 1360;الميزان في تفسير القرآن;جلد19;صفحه 294
[2]فيروز آبادي ، محمد بن يعقوب ، 729 - 817ق;بصائرذوى التمييزفى لطائف الكتاب العزيز;جلد1;صفحه 467
[3]جمعي از محققان;علوم القرآن عندالمفسرين;جلد1;صفحه 317
[4]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد1;صفحه 194
[5]راميار ، محمود ، 1301 - 1363;تاريخ قرآن;صفحه 588
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی    جلد : 1  صفحه : 2946
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست