نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2821
سوره پنجاه و ششم قرآن
سوره واقعه
(سوره پنجاه و ششم قرآن)
(سوره پنجاه و ششم قرآن)
«واقعه» به معناى پيشامد و حادثه، يکى از نامهاى رستاخيز و قيامت است؛
حادثهاى که بىشک واقع خواهد شد، به همين مناسبت سوره را «واقعه» ناميدهاند.
اين سوره قيامت كبرى كه در آن
مردم دوباره زنده مىشوند و به حسابشان رسيدگى شده وجزا داده مىشوند و نشانهها و
حوادث آن را شرح مىدهد، نخست مقدارى از حوادث هول انگيز آن را ذكر مىكند، حوادث نزديكتر
به زندگى دنيايى انسان، و نزديكتر به زمينى كه در آن زندگى مىكرده، مىفرمايد: اوضاع
و احوال زمين دگرگون مىشود و زمين بالا و پايين و زير و رو مىگردد، زلزله بسيار سهمگين
زمين كوهها را متلاشى، و چون غبار مىسازد، آن گاه مردم را به طور فهرستوار به سه
دسته سابقين و اصحاب يمين و اصحاب شمال، تقسيم نموده، سرانجام كار هر يك را بيان مىكند.
آن گاه عليه اصحاب شمال كه منكر ربوبيت خداى تعالى و مساله معاد و تكذيب
كننده قرآنند كه بشر را به توحيد و ايمان به معاد دعوت مىكند، استدلال نموده؛ در آخر
گفتار را با يادآورى حالت احتضار و فرا رسيدن مرگ و سه دسته شدن مردم خاتمه مىدهد.
گفته شده: اين سوره به شهادت مضمون و سياق آياتش در مكه نازل شده است.
ويژگيهاى سوره واقعه:
1. داراى 96 آيه به عدد کوفى، 97 آيه به عدد بصرى، 99 آيه به عدد حجازى
و شامي، 378 يا 370 کلمه و 1703 يا 1756 حرف است.
2. در ترتيب نزول، چهل و ششمين و در مصحف شريف پنجاه و ششمين سوره است.
3. پس از سوره طه و پيش از سوره شعراء در مکه و پيش از هجرت نازل شد و
مکى به شمار ميآيد؛ جز آيه 81 و 82 که مدنى است.
4. از نظر کمّيّت از سورههاى مفصّل و از نوع طوال آن و شامل حدود نصف
يک حزب قرآن است.
5. از مقاتل بن سليمان نقل شده است که يک آيه منسوخ دارد.
مطالب سوره واقعه:
1. وقوع قيامت و نشانههاى آن؛
2. تقسيم انسانها به سه گروه «اصحاب شمال، اصحاب يمين و مقربان»؛
3. انتساب خلقت انسان، نزول باران و رشد گياهان به خداوند؛
4. ترسيم حالات احتضار.
[1]طباطبايي ، محمد حسين ، 1281 - 1360;الميزان
في تفسير القرآن;جلد19;صفحه 115
[2]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه 65و41
[3]راميار ، محمود ، 1301 - 1363;تاريخ قرآن;صفحه
587
[4]جمعي از محققان;علوم القرآن عندالمفسرين;جلد1;صفحه
316
[5]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد1;صفحه 193
[6]مكارم شيرازي ، ناصر ، 1305 -;تفسير نمونه;جلد23;صفحه
191
[7]هاشم زاده هريسي ، هاشم ، 1317 -;شناخت
سوره هاى قرآن;صفحه 412
[8]فيروز آبادي ، محمد بن يعقوب ، 729 -
817ق;بصائرذوى التمييزفى لطائف الكتاب العزيز;صفحه 450
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2821