responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی    جلد : 1  صفحه : 2664

سوره 045

سوره جاثيه

(سوره 045)

(چهل و پنجمين سوره قرآن)

«جاثيه» به معناى به زانو افتاده است. اين‌ مطلب که در قيامت، هر امتى به زانو در مى‌آيند و براى رسيدگى به حسابشان حاضر مى‌شوند، در آيه 28 اين سوره ذکر شده و بيانگر سلطه کامل خداوند در قيامت است؛ به همين مناسبت، اين سوره «جاثيه» ناميده شده است.

غرض اين سوره دعوت عموم بشر به دين توحيد است، و با بيان مطالب توحيدى و شريعت پيامبر (ص) شروع مي‌شود؛ و سپس با بيان تهديدآميز درباره مستکبران اعراضگر و هواپرست و گمراه ادامه مى‌يابد و به پرهيز از عذابى كه در کمين آن‌ها است، انذار مى‌هد؛ و با بيان ثبت اعمال و بازبينى آن در قيامت و کيفرهاى اخروى پايان مى‌گيرد.

از اين روي، اين سوره، نخست با مساله توحيد آغاز مى‌شود، و سپس به تشريع شريعت براى رسول خدا (ص) و اينكه بر آن جناب و بر عامه بشر لازم است از آن پيروى كنند، اشاره نموده، مى‌فرمايد: چون در پيش روى خود روزى را دارند كه در آن روز بر طبق اعمال صالحى كه انجام داده‌اند از ايمان و پيروى شريعت، و بر طبق گناهانى كه كرده‌اند از اعراض از دين و غيره محاسبه خواهند شد. آن گاه پيشامدهايى را كه هر يك از اين دو طايفه در قيامت دارند ذكر مى‌كند.

البته در خلال اين بيانات انذار شديد و تهديد سختى به مستكبرين دارد كه از آيات خدا اعراض مى‌كنند. و نيز به كسانى كه هواى نفس خود را معبود خود گرفته‌اند و خدا آنان را گمراه كرد در عين اينكه به گمراهى خود عالم بودند، هشدار مى‌دهد. و از لطائفى كه در اين سوره آمده بيان معناى نوشتن نامه اعمال و استنساخ آن است.

ويژگيهاى سوره جاثيه:

1. داراى 37 آيه به عدد کوفى، 36 آيه به عدد ديگران، 488 کلمه و 2191 يا 2085 حرف است.

2. در ترتيب نزول، شصت و پنجمين و در ترتيب قرآن کريم چهل و پنجمين سوره است که پس از سوره دخان و پيش از سوره احقاف نازل شد.

3. اين سوره، مکى به شمار مى‌آيد؛ مگر آيه 14 که مدنى است.

4. از سُوَر مثانى و اندکى کمتر از يک حزب قرآن است.

5. بيست و پنجمين سوره از سُوَر مقطّعات و ششمين سوره از حواميم است که با حروف مقطعه «حم» آغاز مى‌شود.

6. گفته‌اند در اين سوره يک آيه منسوخ وجود دارد.

محتواى عمده سوره جاثيه:

1. عظمت و اهميت قرآن؛

2. خلقت آسمان و زمين و موجودات؛

3. نزول آب و ديگر ارزاق از آسمان و شمارش برخى از نعمت‌هاى الهي؛

4. پديدآمدن شب و روز؛

5. ترسيم صحنه قيامت و اجتماع همه انسان‌ها در محشر.

نيز ر.ک: اسامى سوره جاثيه.


[1]طباطبايي ، محمد حسين ، 1281 - 1360;الميزان في تفسير القرآن;جلد18;صفحه 154
[2]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ، 849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه (194-144)و64و(41-43)
[3]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد1;صفحه 193
[4]راميار ، محمود ، 1301 - 1363;تاريخ قرآن;صفحه 586
[5]جمعي از محققان;علوم القرآن عندالمفسرين;جلد1;صفحه 316
[6]مكارم شيرازي ، ناصر ، 1305 -;تفسير نمونه;جلد21;صفحه 221
[7]هاشم زاده هريسي ، هاشم ، 1317 -;شناخت سوره هاى قرآن;صفحه (358-359)
[8]فيروز آبادي ، محمد بن يعقوب ، 729 - 817ق;بصائرذوى التمييزفى لطائف الكتاب العزيز;جلد1;صفحه 426
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی    جلد : 1  صفحه : 2664
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست